Sỏi mật

SỎI MẬT

1) Nguyên nhân:

Nhiễm khuẩn đường mật do:

Nhiễm trùng máu từ nhiễm khuẩn trên da gây áp xe gan

Xác giun chết trong đường mật sau 6 tháng hình thành sỏi mật

Vi khuẩn phóng thích độc tố gây viêm niêm mạc đường mật;niêm mạc phù nề, khẩu kính đường mật giảm gây tắc đường mật dẫn đến ứ đọng mật hình thành nên sỏi

Do chuyển hóa:chủ yếu là tăng cholesterol gặp ở người béo nhất là ở phụ nữ mang thai do ảnh hưởng bởi nội tiết tố oestrogene,progesterol

Đặc điểm của loại sỏi này là hình đa giác,mềm

Do cấu trúc giải phẫu: Bẩm sinh như teo đường mật, nang ống mật chủ dẫn đén lắng động mật không đồng đều dễ hình thành sỏi

Do chèn ép: như u đầu tụy hoặc viêm dính dây chằng do nhiều lần mổ gây tắc mật dễ hình thành sỏi

2)Chẩn đoán:

a)Lâm sàng:

Nghèo nàn:

Có tam chứng Charcotte:đau,sốt,vàng da

Hội chứng gan lớn

Sốt:nặng hay nhẹ tùy thuộc mức độ tắc do sỏi

Vàng da

Hội chứng gan lớn: => do ứ mật

3)Biến chứng:

Biến chứng toàn thân do trào ngược dịch mật vào máu gây nhiễm trung máu từ đó gây nhiễm trùng các tạng như:gây viêm não,viêm càu thận cấp,hội chứng gan tim:tim đâp chậm,hội chứng gan hô hấp có khó thở

Biến chứng gan đường mật:nhiễm trùng đường mật,viêm mủ chảy máu đường mật,áp xe đuường mật

Biến chứng ngoài đường mật:vỡ bao glison,vỡ túi mật,ống mật gây viêm phúc mạc mật hoặc giãn đường mật gây thấm mật phúc mạc.

4)Cận lâm sàng:

CTM:bạch cầu NEUT tăng khi có nhiễm trùng

Xét nghiệm Bilirubin toàn phần tăng,chủ yếu là BIL trực tiếp

BIL toàn phần >1,5mg% gây vàng mắt ,BIL tp>2mg% gây vàng da

SGOT,SGPT:để đánh giá chức năng hoạt động và hoại tử của tế bào gan

Phosphastase kiềm:tăng

Chức năng đông máu toàn phần:thời gian Quick,tỷ Prothrombin

5)Điều trị:Mổ khi chưa có biến chứng.

SỎI MẬT TIẾP THEO

Nguyên nhân

Phương Tây

Do chế độ ăn là chủ yếu.

Chế độ ăn nhiều Chol => yếu tố nguy cơ cao.

Việt nam:

Vi khuẩn:

Đi theo ống tiêu hóa đi lên => phóng thích độc tố gây thương tổn niêm mạc đường mật => nhiễm trùng.

Sỏi bùn => sỏi cục => viên sỏi lớn => di chuyển trong đường mật => cọ sát vào niêm mạc đường mật => bệnh nhân đau, viêm, phù nề đường mật, tắt mật.

Ký sinh trùng:

Giun: chui qua cơ Oddi => lọt lên dường mật =>chết => xác hữu cơ hóa

=>sỏi.

Trong các viên sỏi người ta thấy nhân nó là xác giun.

Thời gian hình thành viên sỏi là khoảng 6 tháng.

Tăng cholesterol:

Sỏi mềm, từng lớp, vàng.

Nguyên nhân chuyển hóa bất thường:

Nhất là phụ nữ có thai.

Nguyên nhân khác:

Bấm sinh:

Teo đường mật => dịch ứ trệ => cô đặc => sỏi.

Do phẫu thuật nhiều lần → hình thành các túi thừa hoặc teo hẹp=> tắc mật.

Lâm sàng:

Tam chứng Charcot

Đau hạ sườn phải. o Sốt.

o Vàng da.

Ba triệu chứng này xuất hiện như trình tự trên, tái đi tái lại nhiều lần , mỗi đợt kéo dài 5-7 ngày. Khi lui bệnh, thứ tự sẽ là giảm sốt trước, sau đó hết đau, rồi mới hết vàng da

(Lưu ý: mô tả tam chứng Charcot phải mô tả đầy đủ như trên)

Hội chứng nhiễm trùng:

Sốt 39 – 40 C.

Hội chứng tắc mật:

Vàng da, vàng mắt.

Nước tiểu vàng đậm.

Phân bạc màu.

Các triệu chứng giảm dần theo thứ tự:

Giảm sốt.

Giảm đau hạ sườn phải.

Sau đó mới giảm vàng da.

Nghiệm pháp Murphy:

Không bao giờ chẩn đoán sỏi ống mật chủ mà làm Murphy cả.

(+) khi túi mật có viêm, xơ teo. Khi tắc mật, túi mật to thì Murphy không có ý nghĩa gì cả.

Biến chứng của sỏi ống mật chủ:

Viêm túi mật cấp (có sỏi hay không có sỏi)

Nhiễm trùng đường mật.

Viêm mủ đường mật.

Micro áp xe => áp xe mật quản => có thể thông thương mạch máu =>gây chảy máu đường mật => có thể dẫn trến nhiễm trùng máu.

Dịch mật:

600 – 1400 ml/24h.

Mật ứ => P đường mật lớn => đường mật giãn, gan lớn sẫm màu → nguy cơ xảu ra là

Nhiễm trùng máu (

Nhiễm độc mật , cơ gan

Shock gram âm.

Một số Xét nghiệm cận lâm sàng

Tình trạng tắc mật : billirubin máu, PAL, Gama-GT

Hoạt động tế bào gan: SGOT (chức năng tế bào gan), SGPT (hoại tử tế bào gan), tỷ prothrombin

Chụp nhuộm đường mật: qua da, qua Kehr, chụp mật tuỵ ngược dòng

Siêu âm, CT, MRI

Sỏi mật chẩn đoán dễ (Tam chứng Charcott + Siêu âm) nhưng mà điều trị thì rất phức tạp.

Chẩn đoán phân biệt:

Bệnh lý gây vàng da, tắc mật: o Viêm gan siêu vi.

o Xơ gan.

Các bệnh lý khác gây tắc mật: o U đường mật.

o Ung thư đầu tụy o Chit hẹp cơ Oddi.

Các dị tật bẩm sinh đường mật.

Điều trị:

Sau khi chẩn đoán: phẩu thuật càng sớm càng tốt, mổ khi chưa có biến chứng

7 trường hợp shock, mổ chết cả 7.

7 trường hợp shock, điều trị nội khoa tích cực, mổ chết 4 còn 3.

7 trường hợp mổ sớm => sống cả 7

Cộng Đồng Y Khoa

YKHOA247.com thành lập với mục đích chia sẻ kiến thức Y Khoa.

Mọi thông tin trên trang web chỉ mang tính chất tham khảo, bạn đọc không nên tự chẩn đoán và điều trị cho mình.