Hội chứng lỵ – triệu chứng, cận lâm sàng và chẩn đoán

HỘI CHỨNG LỴ

Là hội chứng tiêu hóa với 3 đặc trưng bởi 3 triệu chứng chính: (1) rối loạn đại tiện,

rối loạn tính chất phân, (3) đau quặn và mót rặn. Nguyên nhân phần lớn do tổn thương thực thể ở đại tràng, càng gần trực tràng – hậu môn bao nhiêu thì các triệu chứng thường điển hình bấy nhiêu.

Cơ năng

Rối loạn đại tiện:

Đại tiện nhiều lần (có thể lên đến 20 lần/ngày do lỵ trực khuẩn)

Thường đau buốt ở hậu môn bắt phải đi đại tiện ngay

Rối loạn tính chất phân:

Số lượng phân mỗi đại tiện ít

Phân thường lẫn chất nhầy niêm dịch, mủ nhầy, máu tươi hay máu pha loãng bởi niêm dịch, có thể có bọt và hơi

Đôi khi chỉ có máu và niêm dịch mà không có phân

Đau quặn và mót rặn:

• Đau quặn từng cơn dọc theo khung đại tràng (nhất là đại tràng sigma và trực tràng)
• Mót rặn nhiều nhưng lại khó đại tiện

Có thể có buồn nôn, nôn, sôi bụng, chướng hơi, v.v..

Thực thể:

Khám bụng: đau dọc khung đại tràng, thường thấy ở hố chậu trái, khi ấn có thể đau tăng và có thể phát hiện khối u hố chậu trái (nếu có u đại tràng)

Khám hậu môn – trực tràng:

Máu thường dính theo găng

Có thể phát hiện khối u trực tràng thấp; khảo sát tuyến tiền liệt ở nam

Cận lâm sàng

Soi phân: tìm amip lỵ di động, thấy hồng cầu và bạch cầu trong phân

Cấy phân: tìm trực khuẩn Shigella

Nội soi đại tràng: khảo sát tìm vị trí và nguyên nhân gây tổn thương và có thể sinh thiết nếu cần

X-quang đại tràng cản quang: có thể khảo sát vị trí tổn thương