Hội chứng tắc ruột – Phân biệt tắc ruột cao với tắc ruột thấp

HỘI CHỨNG TẮC RUỘT

Gọi là hội chứng:

Vì nó là hậu quả của nhiều bệnh lý khác nhau.

Nhắc lại giải phẩu:

Ruột non: dài từ 5 – 6m (người Việt Nam khoảng 4 – 4,5m) từ dây chằng Treitz tới góc hồi manh tràng.

Động mạch mạc treo tràng trên (từ động mạch chủ) cấp máu cho hỗng tràng và hồi tràng, đại tràng phải, 2/3 trái của đại tràng ngang

Động mạch mạc treo tràng dưới (từ động mạch chủ) cấp máu cho 1/3 phải của đại tràng ngang, đại tràng phải và đại tràng xích ma.

Thần kinh phó giao cảm của ruột non xuất phát từ dây X và giao cảm xuất phát từ thần kinh tạng của bờ cong nhỏ và bờ cong lớn của dạ dày. Cả 2 loại dây thần kinh tự động đều có sợi hướng tâm và ly tâm. Nhưng hiện tượng “đau” của ruột non chỉ do hướng tâm của thần kinh giao cảm cảmthôi.

SỐ THÔNG TIN HAY

Bệnh nhân già tới viện vì bị tắt ruột, nghĩ tới đầu tiên:

U phân.

U đại tràng.

Phụ nữ trẻ vào viện vì bị tắt ruột chưa rõ nguyên nhân, cần phải để ý thoái vị đùi  loại thoát vị nghẹt.

Thoát vị đùi: hay gặp ở phụ nữ.

Thoát bị bẹn: nam giới.

Trẻ sơ sinh : tắc ruột do teo ruột

Trẻ 3-5 tuổi : thường do bã thức ăn → tuổi đi hoc thương TR do giun

Người trường thành: thường tắc ruột do dính, do thoát vị,..

U phân ở người già:

Mỗi ngày ruột tiết ra từ 6 – 8 lít dịch.

Đại tràng hấp thu nước  làm cho phân rắn lại.

Do 1 nguyên nhân nào đó như ít uống nước, lười vận động  phân ít di chuyển  đại trang hấp thu nhiều nước hơn  phân rắn hơn.

Chú ý u phân ở những bệnh nhân nằm bất động lâu ngày.

Phân biệt đau do tắc ruột cơ học, cơ năng, và xoắn ruột:

Tắc cơ học: đau từng cơn.

Xoắn: đau ghê gớm, liên tục, có điểm đau chói

Tắc cơ năng: đau lâm râm.

Triệu chứng nôn:

Tắc cao: dễ nôn.

Tắc thấp: ít nôn.

Bệnh nhân tắc rụôt cơ học đến muộn:

Rất dễ nhầm lẫn với tắc ruột cơ năng vì triệu chứng giống nhau.

Bệnh cảnh lâm sàng nặng nề hơn:

Shock nhiễm trùng.

Shock nhiễm độc.

Muốn chẩn đoán phân biệt thì cần khai thác kỹ bệnh sử, tính chất và diễn tiến cơn đau

X quang trong tắt ruột:

Tắt ruột cao: đáy rộng, vòm thấp, nằm ở trung tâm ổ bụng

Tắt ruột thấp: đáy hẹp, vòm cao, đóng khung xun quanh ổ bụng

Tắc ruột cơ năng thì mức hơi dịch rõ, ngược lại tắc ruột cơ học mức hơi dịch không rõ.

Phân biệt tắc ruột cao và thấp:

 

Phân biệt tắc ruột cơ năng và tắc ruột cơ học o Đau – nói ở trên

o Âm ruột

o Dấu rắn bò

o Siêu âm: cơ năng- các quai ruột giãn; cơ học- các quai ruột giãn, tăng hoặc giảm nhu động

Tam chứng tắc ruột:

Đau bụng

Nôn

Bí trung đại tiện

Tứ chứng tăc ruột : đau – nôn- bí- chướng

Nguyên nhân tắc ruột cơ năng:

Nguyên nhân toàn thân

Nhiễm độc Rối loạn điện giải

Nguyên nhân tại chổ

Bệnh thần kinh ruột

Bệnh cơ ruột

Nguyên nhân tắc ruột cơ học: o Từ lòng ruột

Bã thức ăn

Sỏi mật

Từ thành ruột

Ung thư

Sau mổ

Từ bên ngoài chèn

Dây chằng

Thoát vị nghẹt, thoát vị bên trong (thoát vị bịt – bệnh nhân sinh đẻ nhiều lần, thoát vị hoành, thoát vị qua khe Wislow)

Xoắn ruột (xoắn ruột non quanh mạc treo, xoắn đại tràng xích ma..)

XQ đại tràng cản quang, chỉ định và kết quả :

Chỉ định

tắc ruột thấp nghi do ung thư đại tràng (lòng đại tràng hẹp không đồng đều)

Tắc ruột nghi do xoắn ruột: xoắn đại tràng xích ma – hình ảnh mỏ chim ở chỗ nối trực tràng và đại tràng xích ma

Tắc ruột nghi do phân su

Tắc ruột cơ năng ở trẻ SS : bệnh Hirshprung ( đại tràng giãn hình

phễu)

Chống chỉ định : nghi ngờ thủng đại tràng o Kết quả

Hình ảnh ngưng thuốc cản quang

Hình ảnh nguyên nhân gây tắc ruột

Sơ đồ rối loạn tại chỗ và toàn thân của tắc rụôt