Chào bạn, nếu bạn là sinh viên Y Khoa đã, đang hoặc sắp đi thực hành lâm sàng tại bệnh viện thì không nên bỏ qua Khóa học kiến thức lâm sàng nội khoa này nhé! Đây là khóa học chất lượng được đánh giá cao bởi khoảng 400 thành viên đăng ký là các sinh viên Y Khoa trên khắp cả nước và các bác sĩ nội khoa. LINK KHÓA HỌC: https://ykhoa247.com/gioi-thieu-khoa-hoc-lam-sang-noi-khoa/
Một vài khái niệm về bệnh Gout
Bệnh gút là một bệnh rối loạn chuyển hóa gây viêm khớp. Trong các đợt cấp tính, một số khớp nhất định sưng lên chỉ trong vài giờ và trở nên rất nhạy cảm với cơn đau.
Tình trạng viêm được kích hoạt bởi các tinh thể nhỏ hình kim của axit uric chủ yếu tích tụ trong khớp. Những tinh thể này có thể hình thành nếu có quá nhiều axit uric trong cơ thể. Tình trạng viêm thường tự biến mất trong vòng một đến hai tuần. Cơn đau có thể thuyên giảm bằng thuốc.
Hầu hết những người bị bệnh gút thỉnh thoảng trải qua các cơn cấp tính. Có thể hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm trôi qua giữa các đợt tấn công của Gout, nhưng chúng cũng có thể thường xuyên hơn.
Có một số biện pháp để ngăn chặn đợt tấn công của Gout. Một số nhà nghiên cứu thấy sự cải thiện nếu bệnh nhân tránh một số loại thực phẩm và các tác nhân có thể gây ra Gout. Những người khác có thể dùng thuốc để giảm nồng độ axit uric trong thời gian dài.
Thuốc chủ yếu được xem xét cho những người bị bệnh gút thường xuyên hoặc các biến chứng như sỏi thận hoặc cục u gọi là tophi.
Nhiều người có nồng độ axit uric cao mà không gây ra bất kỳ vấn đề đáng chú ý nào. Không rõ liệu điều này có ảnh hưởng đến sức khỏe của họ hay không. Nhiều người không cần phải được điều trị.
Các triệu chứng của Gout
Các cơn gút thường bắt đầu vào ban đêm hoặc sáng sớm với biểu hiện sưng khớp đột ngột, rất đau. Khớp bị viêm nhạy cảm với áp lực, trở nên quá nóng và đỏ.
Tình trạng sưng tấy và các triệu chứng khác thường tồi tệ nhất sau sáu đến mười hai giờ. Khớp thường trở nên nhạy cảm đến mức không thể chịu nổi sức nặng của một tấm chăn dày. Khi hết sưng sau một vài ngày, da xung quanh khớp có thể bắt đầu bong tróc.
Một cơn gút ban đầu thường chỉ ảnh hưởng đến một khớp, thường là bàn ngón chân cái. Các khớp bàn chân và mắt cá chân, đầu gối, khuỷu tay, cổ tay và các khớp ngón tay cũng có thể bị viêm. Các đợt cấp của bệnh gút rất hiếm khi xảy ra ở vai hoặc hông. Nếu bệnh gút mãn tính, các khớp sẽ luôn bị viêm nhẹ. Chúng có thể bị biến dạng trong thời gian dài, khiến việc di chuyển chúng trở nên khó khăn hơn.
Trong bệnh gút, các tinh thể axit uric nhỏ tích tụ trong cơ thể, chủ yếu ở các khớp
Nguyên nhân
Bệnh gút có thể phát sinh do quá nhiều axit uric trong máu. Tuy nhiên, ước tính chỉ có khoảng 1/3 người có nồng độ axit uric cao bị bệnh gút.
Axit uric là sản phẩm phân hủy của các chất được gọi là purin, là thành phần của axit nucleic, một thành phần quan trọng trong cơ thể chúng ta.
Thận của chúng ta thường loại bỏ một lượng axit uric nhất định bằng cách giải phóng nó vào nước tiểu. Nhưng ở một số người, thận không loại bỏ đủ axit uric. Điều đó khiến lượng axit uric trong cơ thể tăng cao. Nếu chúng quá cao, axit uric có thể bắt đầu hình thành các tinh thể tích tụ trong mô cơ thể. Các tinh thể thường tích tụ trong các khớp, nơi chúng có thể gây ra các đợt cấp của bệnh gút.
Một số bệnh cảnh cũng có thể góp phần vào việc tích tụ quá nhiều axit uric, bao gồm một số bệnh rối loạn máu hoặc ung thư cụ thể như bệnh bạch cầu. Trong một số trường hợp hiếm hoi, bệnh gút xảy ra do cơ thể sản xuất quá nhiều axit uric. Điều này có thể xảy ra do một bệnh di truyền ảnh hưởng đến hoạt động của các protein (enzym) cụ thể liên quan đến chuyển hóa axit uric.
Bên cạnh việc tăng nồng độ axit uric, các yếu tố khác cũng có thể liên quan, chẳng hạn như sự cân bằng của chất lỏng trong khớp. Quá ít dịch khớp có thể làm tăng nguy cơ hình thành các tinh thể axit uric ở đó. Mức độ axit (pH) của dịch khớp và nhiệt độ của khớp cũng có ảnh hưởng.
Các yếu tố nguy cơ
Bất cứ điều gì làm tăng nồng độ axit uric cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút. Những người đã từng bị bệnh gút có nguy cơ bị nhiều đợt cấp hơn. Những điều sau đây đã được khoa học chứng minh là các yếu tố nguy cơ gây bệnh gút:
+ Thuốc làm tăng nồng độ axit uric : Chúng bao gồm thuốc lợi tiểu và axit acetylsalicylic (thuốc trong các loại thuốc như Aspirin), cũng như các loại thuốc đặc biệt được dùng sau khi cấy ghép nội tạng. Levodopa, thuốc điều trị Parkinson và thuốc điều trị ung thư cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút.
+ Thịt, cá và hải sản : Những thực phẩm này chứa nhiều nhân purin. Nếu chúng được ăn với số lượng lớn, chúng sẽ làm tăng nhẹ nguy cơ mắc bệnh gút. Một số thực phẩm có nguồn gốc thực vật cũng giàu purin, nhưng các nghiên cứu không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào cho thấy chúng ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh gút.
+ Rượu : Đồ uống có cồn thúc đẩy sản xuất axit uric và có tác dụng lợi tiểu. Rượu cũng khiến thận đào thải ít axit uric hơn. Đặc biệt, bia cũng chứa một lượng purin tương đối cao. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bia và rượu có độ cồn cao có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút. Rượu vang (ở mức độ vừa phải) dường như không có ảnh hưởng.
+ Đồ uống có đường : Đồ uống có chứa nhiều đường (fructose) cũng có thể làm tăng nhẹ nguy cơ mắc bệnh gút. Điều này đúng với cả đồ uống có đường như cola cũng như nước trái cây. Nước ngọt có chứa chất làm ngọt thay vì đường không liên quan đến bệnh gút.
+ Thừa cân : Thừa cân – và có chỉ số khối cơ thể cao hơn – làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút.
Ngay cả khi một số loại thực phẩm và các yếu tố khác có thể làm tăng nhẹ nguy cơ mắc bệnh gút hoặc các cơn đau gút, điều quan trọng hơn là thận phải hoạt động tốt và phải có khả năng đào thải nồng độ axit uric cao.
Sự phổ biến của bệnh Gout
Bệnh gút là bệnh viêm khớp phổ biến nhất (viêm khớp) ở các nước công nghiệp phát triển như Đức. Người ta ước tính rằng 1 đến 2% dân số bị ảnh hưởng. Đàn ông có nhiều khả năng mắc bệnh hơn phụ nữ. Nó phổ biến gấp 5 lần ở nam giới so với nữ giới và nam giới thường khởi phát Gout sớm hơn.
Trong khi bệnh gút chủ yếu xảy ra ở nam giới từ 40 tuổi trở lên, với lại Gout thường chỉ ảnh hưởng đến phụ nữ sau khi mãn kinh. Đó là do ảnh hưởng của nội tiết tố đối với thận.
Diễn tiến của bệnh Gout
Sau khi bị bệnh gút tấn công, khớp bị ảnh hưởng thường tự phục hồi trong vòng một đến hai tuần. Hầu hết những người đã từng bị bệnh gút sẽ bị một cơn khác trong khoảng từ sáu tháng đến hai năm sau đó. Các cuộc tấn công lặp đi lặp lại có thể kéo dài hơn và ảnh hưởng đến một số khớp khác.
Sau trung bình khoảng mười hai năm, bệnh gút có thể trở thành mãn tính và làm tổn thương các khớp. Tuy nhiên, bệnh gút cấp không phải lúc nào cũng trở thành mãn tính. Nguy cơ của điều đó xảy ra phụ thuộc vào các yếu tố khác nhau, bao gồm cả nồng độ axit uric cao như thế nào ?
Một hậu quả khác có thể xảy ra của bệnh gút là sự phát triển của các nốt có tên là tophi, hình thành từ sự lắng đọng axit uric trong mô mềm. Chúng thường tích tụ trong vài năm, và đặc biệt phổ biến ở khuỷu tay, gân Achilles, khớp ngón chân và ngón tay, và tai. Hầu hết các hạt tophi không gây đau đớn. Nếu không được điều trị, khoảng 30 trong số 100 người bị bệnh gút cấp tính phát triển hạt tophi trong vòng 5 năm. Các hạt tophi có thể biến mất trở lại theo thời gian nếu nồng độ axit uric được hạ thấp bằng cách điều trị.
Các biến chứng của Gout
Nếu bệnh gút trở thành mãn tính và làm tổn thương các khớp, hạn chế khả năng vận động và cũng có thể làm suy yếu các cơ.
Trong một số ít trường hợp, các tinh thể axit uric sẽ hình thành ở những vị trí không điển hình cho bệnh gút, ví dụ như xung quanh tủy sống hoặc ống cổ tay ở cổ tay. Nếu hạt tophi hình thành ở đó, chúng có thể gây áp lực lên dây thần kinh và gây ra các biến chứng như hội chứng ống cổ tay hoặc triệu chứng liệt do kích thích lên tủy sống.
Những người bị bệnh gút cũng có nguy cơ bị sỏi thận cao hơn. Sỏi thận có thể gây đau và tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu. Trung bình, gần 1 trong số 100 nam giới bị bệnh gút sẽ phát triển sỏi thận trong vòng một năm.
Chẩn đoán bệnh Gout
Các bác sĩ thường có thể nhận biết bệnh gút dựa trên các triệu chứng điển hình và các yếu tố nguy cơ. Đau, sưng đỏ ở gốc hoặc khớp cuối cùng của ngón chân cái là dấu hiệu khá chắc chắn của bệnh gút.
“Lấy tinh thể Urat khớp cổ chân” là cần thiết để chẩn đoán xác định . Quy trình này bao gồm việc sử dụng một cây kim rỗng nhỏ để lấy một mẫu dịch khớp, sau đó được phân tích trong phòng thí nghiệm. Nếu các tinh thể axit uric được tìm thấy trong dịch, chẩn đoán được xác nhận. Thăm dò khớp được thực hiện nếu các triệu chứng không rõ ràng hoặc nếu các nguyên nhân có thể khác cần được loại trừ. Đặc biệt, chúng bao gồm nhiễm trùng khớp do vi khuẩn, ví dụ như do chấn thương. Điều này cần được điều trị nhanh chóng.
Chỉ đo nồng độ axit uric trong máu là không đủ để chẩn đoán rõ ràng vì chúng thường giảm xuống mức bình thường trong cơn gút.
Thái độ điều trị
Việc điều trị bệnh gút có hai mục đích:
-
Trong ngắn hạn, phải giúp giảm đau trong các cơn gút.
-
Về lâu dài, phải ngăn chặn các đợt cấp tiếp theo và giảm nguy cơ viêm mãn tính và tổn thương khớp.
Các đợt cấp của bệnh gút được điều trị bằng thuốc chống viêm. Bao gồm các
-
thuốc giảm đau chống viêm, chẳng hạn như ibuprofen, indometacine hoặc naproxen,
-
thuốc steroid (thường là viên nén với prednisolone), cũng như
-
thuốc chữa bệnh gút colchicine. Vì colchicine bắt đầu hoạt động chậm và có một số tác dụng phụ có thể xảy ra, nên nó không còn được sử dụng thường xuyên nữa.
Nếu một loại thuốc không thể giúp bệnh nhân đủ giảm đau, các phương pháp điều trị khác có thể được kết hợp. Làm mát khớp bị ảnh hưởng có lẽ cũng hữu ích và hầu hết mọi người thấy nó rất là dễ chịu.
Mục tiêu của việc điều trị bệnh gút lâu dài là ngăn ngừa các cơn gút và các biến chứng bằng cách giảm nồng độ axit uric. Điều này có thể được thực hiện theo hai cách:
-
Thay đổi chế độ ăn uống: Đặc biệt ăn ít thịt, cá và hải sản, ít uống rượu bia.
-
Dùng thuốc để giảm nồng độ axit uric, điển hình là allopurinol.
Không phải ai bị bệnh gút cũng cần dùng thuốc để giảm nồng độ axit uric. Đặc biệt, những người đã lên cơn gút thường không cần dùng thuốc. Điều này là do một số người không gặp bất kỳ vấn đề nào sau đó trong nhiều năm, và những người khác hiếm khi gặp phải vấn đề đó.
Thuốc chủ yếu được sử dụng nếu các đợt cấp của Gout trở nên thường xuyên hơn hoặc bệnh nhân cảm thấy rất đau. Bệnh nhân cũng nên dùng thuốc nếu các biến chứng như hạt tophi hoặc sỏi thận đã tiến triển, hoặc nếu chức năng của thận bị ảnh hưởng. Thuốc cũng có thể là một lựa chọn nếu thay đổi chế độ ăn uống của bạn không đủ để tạo ra sự đáp ứng.
Cuộc sống hàng ngày của người bị Gout
Cơn đau khi bị gút có thể rất dữ dội, khiến nhiều hoạt động hàng ngày của bệnh nhân hoàn toàn không thể thực hiện được. Đi bộ, đạp xe, xỏ giày hay nắm chặt và cầm một thứ gì đó đều có thể trở thành một thử thách. Nhưng theo thời gian, một số người tự phát hiện cảm giác khi cơn gút sắp xảy ra. Khớp có thể bắt đầu co giật, ngứa ran, cảm thấy tê hoặc cứng ngay trước đó. Sau đó, bệnh nhân có thể biết rằng một đợt cấp mới đang sắp xảy ra.
Nhưng một cơn gút không chỉ là một vấn đề về mặt đau đớn. Nó có thể khiến bệnh nhân không thể có được một giấc ngủ ngon và còn gây ảnh hưởng đến tâm lý. Đi làm hay làm việc nhà thường đều không dễ dàng gì. Sẽ rất hữu ích nếu gia đình và bạn bè biết được mức độ đau đớn của cơn gút. Sau đó, họ sẽ hiểu tại sao việc nghỉ ngơi và thư giãn là rất quan trọng. Không có lý do gì để bệnh nhân cảm thấy tội lỗi vì bệnh nhân không thể làm việc và không thể làm được nhiều việc với người yêu hoặc gia đình và bạn bè của bệnh nhân.
Bệnh gút từng được coi là căn bệnh của những người giàu có, chủ yếu ảnh hưởng đến những người đàn ông lớn tuổi, những người uống nhiều rượu.
Do đó, một số người bị bệnh gút vẫn có cảm giác rằng họ đã xem như cuộc sống thừa thãi. Nhưng đây là một định kiến - căn bệnh này hoàn toàn có thể có những nguyên nhân khác nhau. Hơn nữa, rất nhiều người có nồng độ axit uric cao nhưng không có triệu chứng. Vì vậy, bệnh nhân không nên cảm thấy rằng là do mình giàu mới mắc bệnh và bệnh nhân cũng không nên lo lắng quá nhiều về chế độ ăn uống của mình.
Các cơn gút có thể thay đổi cách bạn cảm nhận về cơ thể của chính mình. Đặc biệt, những người trẻ tuổi có thể rất khó mắc phải một căn bệnh thường liên quan đến những người lớn tuổi. Những phụ nữ mắc bệnh gút đôi khi cảm thấy họ bị mất quyến rũ chẳng hạn như vì họ bị hạn chế về loại giày mà họ có thể mang. Bất kỳ loại áp lực nào lên vùng bị ảnh hưởng đều có thể rất đau khi bị bệnh gút tấn công, kể cả các hoạt động thể chất và thậm chí là chạm nhẹ.
Bài viết được dịch từ NCBI ( Thư viện quốc gia – viện y tế quốc gia Hoa Kỳ )
Nguồn: YKHOA247.com
YKHOA247.com thành lập với mục đích chia sẻ kiến thức Y Khoa.
Mọi thông tin trên trang web chỉ mang tính chất tham khảo, bạn đọc không nên tự chẩn đoán và điều trị cho mình.
Tôi bị Gút đã lâu và chưa chữa khỏi.
Bác sĩ có thể tư vấn giúp tôi được ko ?
Chào bạn, bạn nên đến bệnh viện để nhận được tư vấn và điều trị chính xác nhé!