Chấn thương động mạch

CHẤN THƯƠNG ĐỘNG MẠCH

Thường gặp

30% kèm thêm tổn thương khác

Giải phẫu bệnh

Vết thương bên

Dò Động Tĩnh mạch

Đứt động mạch

Bóc nội mạc

Co thắt ĐM

Lâm sàng

Khối máu tụ : đập theo nhịp mạch, tăng kích thước, vó thể nghe thổi tâm thu

Máu chảy thành vòi hoặc theo nhịp đập mạch

Dấu thiếu máu chi dưới vết thương: tím, lạnh, mạch yếu, mất mạch.

=>Đủ để chẩn đoán =>> mổ

Tiếng thổi liên tục

Thiếu máu chi

=>Cần thêm cận lâm sàng

Chấn thương mạch máu thể khô: Chấn thương đường đi ĐM + Hội chứng ( H/C ) thiếu máu hạ lưu  chấn thương ĐM

Cận lâm sàng

Siêu âm ( SA ) Doppler

Vị trí

Mảng nội mạc

Không thấy dòng chảy phía dưới

Chụp ĐM cấp cứu ( < 6 h ) :

Thường không có giá trị do phải chuẩn bị lâu .

Vị trí

Tuần hoàn bàng hệ

Tổn thương gốc chi nặng hơn ngọn chi

Thời gian < 6 h  cứu sống cao ; > 12 h  cắt cụt lớn

Tổn thương phối hợp

Tĩnh mạch  tiên lượng nặng hơn  phục hồi lưu thông tĩnh mạch tốt hơn là thắt tĩnh mạch

Xương , phần mềm càng nhiều  tiên lượng càng nặng

Nguyên tắc sơ cứu

Bù thể tích

Sơ cứu bằng garrot – Nguyên tắc

o Bộc lộ chi

o Garrot ngay sát trên vị trí tổn thương o Sau 1-2 h  nới lỏng 1-2 phút

o Giờ garrot > 6h  cắt cụt

– Chỉ định

o Tổn thương chảy máu nhiều , chuyển từ nơi bị nạn  viện o Do phẫu thuật viên thực hiện chờ chuyển phòng mổ

Điều trị : Cầm máu , phục hồi lưu thông mạch máu

Cầm máu : BN shock mất máu nặng mà không đủ trang bị để phục hồi lưu thông

Phục hồi lưu thông :

Vá Patch o Nối

o Khâu trực tiếp

Chú ý : bỏ đến khi nội mạc không còn tổn thương

Co thắt ĐM  bóc thần kinh giao cảm ở lớp áo ngoài

Sau mổ

Thiếu máu chi : toàn thân, tại chỗ

Tái lập lưu thông : toàn thân, tại choox

Chấn thương mạch máu : dùng sonde Fogarty