Chào bạn, nếu bạn là sinh viên Y Khoa đã, đang hoặc sắp đi thực hành lâm sàng tại bệnh viện thì không nên bỏ qua Khóa học kiến thức lâm sàng nội khoa này nhé! Đây là khóa học chất lượng được đánh giá cao bởi khoảng 400 thành viên đăng ký là các sinh viên Y Khoa trên khắp cả nước và các bác sĩ nội khoa.
Viêm mũi dị ứng trong tiếng anh còn gọi là ” allergic rhinitis “, một căn bệnh gây ra triệu chứng khó chịu và rất hay gặp ở những người trưởng thành. Ở bài viết này người bệnh sẽ được tìm hiểu chi tiết, tất tần tật về căn bệnh viêm mũi dị ứng mà mình đang gặp phải, từ cách chữa trị, hiểu rõ bản chất của bệnh và được nghe những lời khuyên về chữa bệnh viêm mũi dị ứng.
- Có phải bạn đang bị viêm mũi dị ứng ?
- Giới thiệu trang web UPTODATE để hiểu rõ về bệnh của mình.
- Viêm mũi dị ứng là gì ?
- Triệu chứng ” tặc lưỡi ” trong viêm mũi dị ứng.
- Việc chẩn đoán viêm mũi dị ứng như thế nào ?
- Tổng quan về những phương pháp điều trị viêm mũi dị ứng.
- Điều trị viêm mũi dị ứng bằng thuốc.
- Cùng nhau tìm hiểu về vai trò của thuốc kháng Histamin trong viêm mũi dị ứng.
- Tại sao bác sĩ lại cho tôi dùng Prednisolon ?
- Thuốc xịt mũi Glucocorticoid – một lựa chọn tối ưu trong điều trị viêm mũi dị ứng.
- Bàn về tác dụng thuốc chống xung huyết [ có tác dụng co mạch] (decongestant) hay thuốc xịt thông mũi.
- Những điều cần nhớ khi điều trị viêm mũi dị ứng.
- Trả lời câu hỏi : Đâu là cách điều trị triệt để hay điều trị khỏi viêm mũi dị ứng ?
- Vậy thì, dự phòng viêm mũi dị ứng bằng cách nào ? Làm như thế nào để không bị đợt cấp VMDƯ ?
1) Có phải bạn đang bị viêm mũi dị ứng ?
➡️Mình biết khi tìm kiếm bài viết này thì bạn đang gặp rắc rối về vấn đề viêm mũi dị ứng. Chắc hẳn bạn cũng đã search google đủ kiểu như:
Bệnh viêm mũi dị ứng là gì ?
Triệu chứng của viêm mũi dị ứng
Cách trị viêm mũi dị ứng, phòng khám tai mũi họng…
Rồi đi điều trị viêm mũi dị ứng.
 |
| Có nhiều rắc rối gặp phải khi mắc bệnh viêm mũi dị ứng |
⏭️Kết quả sau nhiều lần mua thuốc và uống là: Bệnh đỡ sau một thời gian và lành, sau đó ngừng thuốc một thời gian, mũi của bạn vẫn đang bình thường nhưng rồi…
Vào một ngày chuyển trời mũi bạn lại ngứa, lại chảy nước, bạn cảm thấy khó thở vì tắc nghẽn, bạn cảm thấy mệt mỏi vì phải thức giấc giữa đêm vì ngứa mũi và hắt xì hơi. Lần này bạn không đi khám nữa mà chạy thẳng ra nhà thuốc mua theo đơn của bác sĩ mà bạn đã từng uống trước đó. Có thể bạn đã quen với các đơn thuốc viêm mũi này, nào là kháng Histamine, nào là Prednisolon rồi lại Corticoid xịt.
⏺️Bạn lên google gõ tác dụng phụ của Corticoide và nhận thấy nguy hiểm của việc sử dụng Corticoide dài ngày để điều trị. Bạn lo lắng rồi lại đi khám tiếp. Bạn lại được uống thuốc, hết đợt cấp rồi bị lại.
 |
| Corticoide là thần dược nhưng có nhiều tác dụng phụ |
Lâu ngày bạn quen dần với căn bệnh viêm mũi dị ứng, để rồi các triệu chứng của bệnh ngày càng thường xuyên hơn và ảnh hưởng đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống của bạn.
⏹️Khi bạn không chịu nổi với triệu chứng ngứa mũi, chảy nước mũi, nghẹt mũi và ngứa mắt, chảy nước mắt… bạn lại lên google search ” điều trị tiệt căn viêm mũi dị ứng”.
Thật may, bạn đã tìm ra bài viết này. Mình không phải là một bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng nhưng với tư cách là một bác sĩ, đã từng mắc viêm mũi dị ứng và tìm hiểu chuyên sâu về căn bệnh này. Mình sẽ đưa ra cho bạn những lời khuyên quý báu, những vấn đề liên quan đến chữa trị viêm mũi dị ứng, giải thích cơ chế dùng thuốc trong căn bệnh này. Nếu bạn là bệnh nhân thì bạn vẫn hiểu tại sao bác sĩ lại dùng cách đó, bạn có thể tránh được tác dụng phụ của thuốc khi điều trị. Còn nếu bạn là sinh viên Y hay là cán bộ y tế thì chắc bạn có thể biết qua.
 |
| Bạn muốn trị lành hẳn viêm mũi dị ứng |
✔️Các bạn nên lưu ý đây không phải là bài viết kiểu như:
Điều trị bệnh viêm mũi dị ứng như thế nào cho hiệu quả ?
Bệnh viêm mũi dị ứng có lây không ?
Viêm mũi dị ứng có lành khi điều trị đông Y không ?
Cách chữa trị viêm mũi dị ứng tại nhà?
Viêm mũi dị ứng có nguy hiểm không ?
Nơi chữa trị viêm mũi dị ứng hiệu quả nhất tại Huế, tại Hà Nội…
Rồi tư vấn bán thuốc điều trị viêm mũi dị ứng, tư vấn qua phòng khám để điều trị…
Đây là một bài viết có tính chất khoa học dựa trên Y HỌC BẰNG CHỨNG và kinh nghiệm cá nhân nên các bạn có thể yên tâm tìm hiểu kĩ.
☑️Nguồn tư liệu kiến thức của mình chủ yếu học từ giáo trình Tai Mũi Họng và thông tin trên website UPTODATE. Mình cũng muốn cho các bệnh nhân biết đôi chút về UPTODATE và tại sao mình lại dùng chúng để giải thích căn bệnh viêm mũi dị ứng.
2) Giới thiệu trang web UPTODATE để bệnh nhân có thể tự hiểu rõ về bệnh của mình.
▶️Đôi nét về Uptodate:
UpToDate, Inc là một công ty thuộc bộ phận Wolters Kluwer Health của Wolters Kluwer với sản phẩm chính là UpToDate, một hệ thống phần mềm tài nguyên y tế. Hệ thống UpToDate là một tài nguyên lâm sàng dựa trên bằng chứng. Từ khái niệm “Y HỌC BẰNG CHỨNG” nên bạn có thể tin tưởng Uptodate. Đây là một trang web giống như bách khoa toàn thư bệnh, diễn giải tất tần tật mọi thứ về bệnh, không chỉ viêm mũi dị ứng đâu nha. Uptodate là một nơi mà mọi bác sĩ, nghiên cứu sinh, sinh viên Y thường ghé thăm để học tập, lấy kinh nghiệm để chẩn đoán và điều trị. Và tất nhiên, nếu bạn là người bệnh, bạn vẫn có thể tìm hiểu về bệnh của mình trên website này.
 |
| Ngày nay người bệnh có thể dùng Uptodate để tìm hiểu bệnh của mình |
Bản thân website UPTODATE nó không free nên muốn truy cập UPTODATE để biết thêm về bệnh của mình, bạn có thể tham khảo: 3 phút truy cập UPTODATE miễn phí.
3) Viêm mũi dị ứng là gì ?
Ở đây mình nói sơ qua về bệnh này:
 |
| Những triệu chứng hay gặp khi mắc phải viêm mũi dị ứng |
4) Triệu chứng ” tặc lưỡi ” trong viêm mũi dị ứng.
Đây là một triệu chứng mà mình cũng từng trải qua, vì ngứa họng nên gãi họng tạo ra tiếng kêu ” tặc tặc ” nghe rất là khó chịu.
Trên UPTODATE định nghĩa triệu chứng này rằng:
Trẻ nhỏ thường không xì mũi, và thay vào đó, chúng có thể liên tục khịt mũi, ngửi, ho và hắng giọng. Một số người gãi ngứa vòm miệng bằng lưỡi, tạo ra âm thanh nhấp chuột (nhấp vào vòm miệng).
5) Việc chẩn đoán viêm mũi dị ứng như thế nào ?
6) Tổng quan về những phương pháp điều trị viêm mũi dị ứng.
Để điều trị viêm mũi dị ứng có nhiều cách như Đông y và Tây y. Ở phạm vi bài viết này mình chỉ nói đến điều trị Tây y vì nó dựa vào Y HỌC BẰNG CHỨNG.
Prednisolon:
Corticoide xịt:
PPI:
…
Tùy theo mức độ nặng nhẹ, bệnh kèm mà bác sĩ có thể options (tùy chỉnh) nhiều loại thuốc khác nhau.
7) Điều trị viêm mũi dị ứng bằng thuốc.
Đây không phải là trọng tâm để điều trị tiệt căn viêm mũi dị ứng.
8) Cùng nhau tìm hiểu về vai trò của thuốc kháng Histamin trong viêm mũi dị ứng.
❎Nhiều bệnh nhân sẽ tự hỏi ? Sao con tôi chảy mũi bác sĩ lại cho clorpheniramin chứ không phải loại khác ? Đơn giản vì con bạn còn nhỏ, chúng thích ngủ thì cho thuốc này luôn. Thường thì trẻ em bị viêm mũi cấp trong một thời gian ngắn rồi sẽ hết nên có thể yên tâm tác dụng phụ của kháng Histamin H1
Đời mới hơn xíu là kháng histamin thế hệ 2: gồm những thuốc như loratadin, cetirizin, fexofenadin … Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 2 ít tác dụng phụ gây buồn ngủ hơn thuốc thế hệ 1 nên được sử dụng rộng rãi hơn trong điều trị.
 |
| Đây là loại kháng Histamin hay dùng trong đơn thuốc viêm mũi dị ứng |
Thuốc xịt mũi kháng histamine : Azelastine và olopatadine
Nếu sử dụng thuốc xịt mũi thì tác dụng sẽ nhanh hơn, vì vào trực tiếp niêm mạc mũi nên chỉ cần 15 phút là đỡ triệu chứng nghẹt mũi, ngứa mũi.
Trên thực tế thì bác sĩ sẽ hay cho bạn dùng thuốc kháng Histamin H1 đường uống mà hay gặp nhất là cho bạn uống Cetirizin.
9) Tại sao bác sĩ lại cho tôi dùng Prednisolon ?
Các bạn có biết prednisolon được xem là thần dược và có thể trị rất nhiều bệnh không ? Đặc biệt là các bệnh lý về viêm, các bệnh có liên quan đến yếu tố tự miễn Prednisolon tỏ ra khá hiệu quả.
Tuy nhiên, bên cạnh tác dụng chính lên quá trình viêm, nó lại mang đến rất nhiều nguy cơ cho người bệnh. Các biến chứng gần và biến chứng xa khi dùng Corticoide dài ngày và liều cao là vô số.
Trên thực tế khi điều trị, bác sĩ vẫn luôn cân nhắc giữa lợi ích và tác dụng phụ. Trong bệnh viêm mũi dị ứng với liệu trình điều trị ngắn ngày và hàm lượng thuốc thấp. Các tác dụng phụ sẽ ít hơn.
Mình viết cái này không phải là hù dọa mà là chỉ để cho các bạn biết không nên lạm dụng Prednisolon vì những thuốc này bạn có thể mua và giá cả thì cực kì rẻ. Uống vài liều là mũi của bạn sẽ đỡ viêm ngay và tình trạng tắc nghẽn được cải thiện. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng không đúng cách sẽ gây ra những biến chứng cho cơ thể bạn sau này.
 |
| Prednissolon có tính kháng viêm rất mạnh |
Một số bệnh nhân như bệnh nhân bị Hen suyển ( liên quan đến cơ chế dị ứng khá giống viêm mũi dị ứng), bệnh nhân bị viêm khớp sử dụng Corticoide dài ngày sẽ có biểu hiện hội chứng Cushing, được nhận biết bằng bộ mặt tròn như mặt trăng ” moon face”, da mặt ửng đỏ và những vết rạn da đặc biệt là ở bụng.
 |
| Hội chứng Cushing xảy ra ở những bệnh nhân dùng Corticoide dài ngày |
Một biến chứng hay gặp khi sử dụng Corticoide là loét lạ dày tá tràng. Đó là nguyên nhân tại sao bác sĩ hay hỏi bạn có đau dạ dày không ? Thường thì bác sĩ sẽ cho bạn thuốc PPI để hạn chế tác động ảnh hưởng đến dạ dày của bạn.
Đến đây một số bạn hỏi ? PPI là thuốc gì ? PPI là một thuốc ức chế bơm proton, tức là hạn chế tiết ion H+. Ion H+ mang tính acid là một trong những cơ chế gây loét. Một trong những thuốc hay dùng và giá rẻ thuộc nhóm PPI này là: Omeprazol.
10) Thuốc xịt mũi Glucocorticoid – một lựa chọn tối ưu trong điều trị viêm mũi dị ứng.
☑️Trên UPTODATE cho các bạn biết:
Thuốc xịt mũi Glucocorticoid là liệu pháp duy trì hiệu quả nhất cho viêm mũi dị ứng và gây ra ít tác dụng phụ ở liều khuyến cáo . Nhóm thuốc này đặc biệt hiệu quả trong điều trị nghẹt mũi, nếu không đáp ứng với thuốc kháng histamine đường uống. Các loại thuốc cụ thể bao gồm beclomethasone , flunisolide , budesonide , flnomasone propionate, mometasone furoate, flnomasone furoate và ciclesonide.
 |
| Một loại thuốc xịt mũi Corticoide hay gặp |
Nói về thuốc xịt mũi Glucocorticoid, thực chất nó cũng là nhóm corticoide nhưng đường dùng của nó là tại chỗ ” tại mũi của bạn”. Khác với dùng Corticoide uống ( Prednisolon uống tức là đường toàn thân). Corticoide đường uống nó sẽ tác động lên toàn cơ thể của bạn.
Còn Glucocorticoid đường mũi sẽ tác động chủ yếu tại mũi, do đó hiệu quả kháng viêm sẽ nhanh hơn so với khi bạn uống.
☑️UPTODATE lại bàn đến hiệu quả của thuốc xịt mũi Glucocorticoid:
Đó là lý do tại sao bác sĩ nếu cho bạn thuốc xịt mũi Glucocorticoid thì không cho xịt mũi Histamin nữa.
Tuy nhiên vai trò của kháng Histamin là rất quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của viêm mũi dị ứng nên bác sĩ vẫn thường cho bạn kháng Histamin đường uống thay vì đường mũi.
11) Bàn về tác dụng thuốc chống xung huyết [ có tác dụng co mạch] (decongestant) hay thuốc xịt thông mũi.
Người bệnh có thể sử dụng thuốc chống xung huyết (decongestant) trong một thời gian ngắn, thường không quá ba ngày, để giảm nghẹt mũi và áp lực xoang. Sử dụng thuốc này trong một thời gian dài hơn có thể gây ra hiệu ứng tái lại (rebound effects), có nghĩa là một khi ngưng thuốc các triệu chứng của bệnh sẽ thực sự trở nên tồi tệ hơn. Một trong những thuốc thông mũi OTC phổ biến nhất là Oxymetazoline (thuốc xịt mũi Afrin).
Tác dụng phụ hoặc thuốc thông mũi :
Thuốc chống sung huyết tương đối chống chỉ định ở những bệnh nhân bị tăng huyết áp, và nên thận trọng khi dùng cho bệnh nhân mắc bệnh tăng nhãn áp góc đóng, bệnh tim mạch hoặc bệnh mạch máu não, bệnh lý tắc nghẽn mạch máu.
Có thể sử dụng thuốc thông mũi điều trị mỗi ngày một lần với sự kết hợp của thuốc xịt mũi glucocorticoid cộng với thuốc xịt thông mũi ở những bệnh nhân tuổi trưởng thành không đáp ứng tốt với glucocorticoid đơn thuần. Chúng tôi cố gắng ngừng sử dụng thuốc co mạch khi các triệu chứng được kiểm soát.
 |
| Chai thuốc xịt tai mũi họng Hadocort – D 15 ml mà mình đã từng dùng |
Trong chai thuốc xịt tai mũi họng Hadocort – D 15 ml có chứa các thành phần hóa học sau:
Dexamethason natri phosphat ……………………………… 15 mg
Neomycin sulfat ……………………………………………….75 mg
Xylometazolin hydroclorid …………………………………….7,5 mg
Tá dược vừa đủ một chai
Như vậy các bạn thấy rằng thuốc chống xung huyết (Xylometazolin) được cho kết hợp với Glucocorticoide xịt mũi (Dexamethason) để tăng tác dụng hợp đồng.
12) Những điều cần nhớ khi điều trị viêm mũi dị ứng.
Mục đích chủ yếu là giảm ngứa mũi.
Prednisolon: đường uống
Mục đích là kháng viêm mũi, giảm chảy nước mũi, giảm tắc mũi.
Corticoide xịt: ví dụ như 1 chai Hadocort
Mục đích: giảm viêm nhanh tại chỗ, hạn chế tắc mũi, làm thông mũi và giảm áp lực ở trong mũi xoang.
PPI: ví dụ như Omeprazole dùng khi bệnh nhân loét dạ dày tá tràng hoặc nghi ngờ bệnh nhân có khả năng loét dạ dày.
Kháng sinh: dùng kèm nếu nghi ngờ viêm mũi dị ứng có kèm nhiễm vi khuẩn Gram dương.
Thường dùng nhóm Cephalosporin thế hệ 2 hoặc các Quinolon hô hấp.
Thuốc nhỏ mắt chứa corticoide và kháng sinh nếu kèm theo viêm kết mạc dị ứng.
Và một số loại thuốc bổ trợ thêm khác…
5️⃣ Đôi khi bạn phải chấp nhận sự thật là ” chung sống dung hòa với bệnh “, hãy cố gắng hạn chế đợt kịch phát viêm mũi dị ứng nếu có thể.
13) Trả lời câu hỏi : Đâu là cách điều trị triệt để hay điều trị khỏi viêm mũi dị ứng ?
Câu trả lời là CÓ. Có thể điều trị tiệt căn bằng phương pháp giải mẫn cảm với dị nguyên. Phương pháp này hay còn gọi là “Liệu pháp miễn dịch”.
☑️Vậy liệu pháp miễn dịch là gì ?
Đây là phương pháp cho bệnh nhân hấp thụ với liều tăng dần dị nguyên nhằm đạt được giảm mẫn cảm, tức là giảm các triệu chứng khi phơi nhiễm tự nhiên trở lại với chính dị nguyên đó. Liệu pháp miễn dịch là phương pháp duy nhất điều trị tận gốc căn nguyên gây dị ứng.
Câu trả lời là thực sự khó. Ở ngoài cuộc sống dị nguyên là không đếm xuể. Việc thực hiện xác định dị nguyên thường không được tiến hành thường quy ở bệnh nhân viêm mũi dị ứng. Một số thử nghiệm như Test da hay đo IgE huyết thanh tỏ ra không mấy hiệu quả.
Ở Việt Nam khó tiến hành những phương pháp này.
Một số dị nguyên hay gặp ở ngoài cuộc sống như: bụi nhà, phấn hoa, mùi xăng, lông động vật, không khí môi trường làm việc…, phần lớn là những dị nguyên hô hấp rất khó để xác định.
Do đó, người bệnh cần nên quên cái liệu pháp miễn dịch đó đi, mà hãy tiến hành dự phòng bệnh viêm mũi dị ứng !
14) Vậy thì, dự phòng viêm mũi dị ứng bằng cách nào ? Làm như thế nào để không bị đợt cấp VMDƯ ?
Các bạn nên biết rằng: Việc dự phòng viêm mũi dị ứng là ngăn không cho mũi tiếp xúc với dị nguyên. Đợt cấp viêm mũi dị ứng sẽ là nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng đời sống. Như vậy mục tiêu của bạn là hạn chế tối đa đợt cấp, bạn sẽ sinh hoạt bình thường.
Việc tránh phấn hoa và nấm mốc, bụi, bọ ve, cứt gián, lông chó, mèo, xăng dầu, phân bón, thuốc trừ sâu, mỹ phẩm, chất tẩy rửa… là cần thiết, bởi vì bạn không biết đang mẫn cảm với dị nguyên nào.
 |
| Cuối cùng thì vẫn dự phòng đợt cấp viêm mũi dị ứng là chính |
☑️Hãy cảnh giác bảo vệ bản thân bạn trước những ngày chuyển trời, những ngày mưa lạnh, mũi của bạn khá nhạy cảm và không thích ứng kịp với những thay đổi đó đâu !
Hãy nhớ lấy điều đó.
YKHOA247.com thành lập với mục đích chia sẻ kiến thức Y Khoa.
Mọi thông tin trên trang web chỉ mang tính chất tham khảo, bạn đọc không nên tự chẩn đoán và điều trị cho mình.