Chào bạn, nếu bạn là sinh viên Y Khoa đã, đang hoặc sắp đi thực hành lâm sàng tại bệnh viện thì không nên bỏ qua Khóa học kiến thức lâm sàng nội khoa này nhé! Đây là khóa học chất lượng được đánh giá cao bởi khoảng 400 thành viên đăng ký là các sinh viên Y Khoa trên khắp cả nước và các bác sĩ nội khoa.
HỘI CHỨNG CHÈN ÉP TỦY
Hội chứng chèn ép tủy được chẩn đoán dễ dàng khi có 3 hội chứng chính sau:
(1) Hội chứng tại nơi tổn thương,
(2) Hội chứng dưới nơi tổn thương và đôi khi có
(3) Hội chứng tổn thương cột sống
Hội chứng tại nơi tổn thương
Biểu hiện dưới dạng tổn thương một hoặc nhiều rễ tại nơi bị chèn ép tủy có giá trị định vị rất lớn. Hội chứng này biểu biểu hiện bằng kiểu đau theo rễ:
Cơ năng:
Đau: đau dọc theo đường đi của rễ thần kinh bị tổn thương, có thể một bên hoặc 2 bên. Đau có tính chất đau nhiều, dữ dội, đôi khi có những cơn kịch phát đau chói dữ dội đặc biệt là ban đêm. Đau có tính chất cơ học (đau tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi), ít đáp ứng với thuốc giảm đau
Thực thể: đôi khi có thể phát hiện kèm theo trong khi khám
Khám cảm giác: giảm hoặc mất cảm giác do rễ thần kinh bị tổn thương chi phối
Khám phản xạ: mất phản xạ gân xương do rễ thần kinh bị bị tổn thương chi phối là dấu hiệu thường gặp trong chèn ép tủy cổ
Hội chứng dưới nơi tổn thương
Biểu hiện gián đoạn chức năng của các bó cảm giác và vận động dưới nơi bị chèn ép tủy
Gián đoạn chức năng cảm giác: Đau kiểu bị bó chặt, bị kẹp. Các biểu hiện dị cảm theo những kiểu khác nhau xuất hiện ở dưới mức tổn thương tùy tổn thương theo bó gai đồi thị hay theo cột sau. Tổn thương cột sau gây ra rối loạn định vị cảm giác, rối loạn sự nhận biết tên, vị trí ngón. Còn tổn thương theo bó gai đồi thị biểu hiện dưới dạng đau, dị cảm nhưng không có định vị rõ, không có yếu tố khởi phát đau rõ, cần phải phân biệt với kiểu đau theo rễ. Các rối loạn cảm giác khách quan thường xảy ra muộn hơn so với các triệu chứng vận động, nhưng lại có giá trị lớn trong chẩn đoán chèn ép tủy. Rối loạn cảm giác nhiệt và cảm giác đau thường xảy ra sớm và nặng nề hơn so với rối loạn cảm giác vị trí ngón.
Các rối loạn cảm giác dưới mức tổn thương nặng lên từ từ cho đến mức nặng nhất là mất cảm giác hoàn toàn ở vùng dưới nơi thương tổn. Một điều chắc chắn là: nếu như chúng ta nhận biết được hội chứng cảm giác dưới nơi tổn thương, xác định mức cao nhất của tình trạng rối loạn cảm giác này thì chúng ta đã thực hiện một bước quan trọng trong chẩn đoán chèn ép tủy
Gián đoạn chức năng vận động: Lúc đầu dáng đi có thể bị rối loạn mang tính chất tạm thời: một chân mềm nhũn ra nhất thời, hoặc mỏi một chân sau một thời gian đi bộ làm cho bệnh nhân phải dừng lại để nghỉ ngơi. Thường lúc
đầu chỉ ảnh hưởng một bên, sau đó ảnh hưởng luôn cả hai bên, người ta gọi là hiện tượng đi cách hồi của tủy (claudication intermittent medullaire). Hiện tượng này đi cách hồi này không gây ra đau chân khi tổn thương chèn ép nằm ở tủy sống cổ (khác với hiện tượng đi cách hồi do hẹp ống sống thắt lưng). Sau đó triệu chứng này trở nên thường xuyên hơn, dáng đi cứng, spastic, và cuối cùng là đi không được nữa.
Tổn thương vận động lúc đầu kín đáo tập trung chủ yếu ở hai chi dưới, đặc biệt là ở những cơ gấp, sau đó diễn tiến nặng dần, tùy theo mức tổn thương mà chúng ta có yếu liệt chi dưới hoặc yếu liệt tứ chi theo kiểu tháp: tăng trương lực cơ theo kiểu tháp, tăng phản xạ gân cơ, phản xạ lan tỏa, đa động, dấu Babinski (+) hai bên. Có hiện tượng giải phóng các phản xạ bảo vệ tủy như dấu Babinski, hiện tượng gấp mặt mu bàn chân, phản xạ ba co: kích thích ngoài lòng bàn chân, tăng phản xạ gân cơ gần đến mức tổn thương
Rối loạn chức năng cơ vòng: thường xuất hiện trễ và thường giới hạn trong thời gian dài dưới biểu hiện là đi tiểu chậm
Hội chứng tổn thương cột sống
Cơ năng:
Đau: thường đau tự nhiên hay đau khi ấn vào các mấu gai hay cơ cạnh sống
Cứng cột sống: hiện tượng cứng một đoạn cột sống ở những nơi linh động của cột sống như cổ, lưng
Thực thể:
Nhìn: biến dạng cột sống, vẹo cột sống (hậu quả do đau)
Cận lâm sàng: cần làm tập trung vào các đốt sống bị nghi ngờ có tổn thương chèn ép tủy
X-quang quy ước cột sống
CT-Scan: nghiên cứu đốt sống, đĩa đệm nơi tổn thương nghi ngờ
MRI: khảo sát thân đốt sống, đĩa đệm và các thành phần trong ống sống nơi có tổn thương nghi ngờ
YKHOA247.com thành lập với mục đích chia sẻ kiến thức Y Khoa.
Mọi thông tin trên trang web chỉ mang tính chất tham khảo, bạn đọc không nên tự chẩn đoán và điều trị cho mình.