Chào bạn, nếu bạn là sinh viên Y Khoa đã, đang hoặc sắp đi thực hành lâm sàng tại bệnh viện thì không nên bỏ qua Khóa học kiến thức lâm sàng nội khoa này nhé! Đây là khóa học chất lượng được đánh giá cao bởi khoảng 400 thành viên đăng ký là các sinh viên Y Khoa trên khắp cả nước và các bác sĩ nội khoa.
Bệnh tiểu đường typ 2 là một căn bệnh rất phổ biến hiện nay không chỉ ở Việt Nam mà hầu hết trên thế giới. Bệnh để lại nhiều hậu quả và biến chứng nghiêm trọng nếu như bạn không sớm có biện pháp kiểm soát đường huyết. Trong bài viết này, tôi sẽ trình bày cho bạn biết rõ hơn về bệnh tiểu đường typ 2.
Bệnh tiểu đường typ 2 là gì ?
Bệnh tiểu đường typ 2 là một tình trạng mãn tính ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn chuyển hóa đường (glucose) – một nguồn nhiên liệu quan trọng cho cơ thể bạn.
Với bệnh tiểu đường typ 2, cơ thể bạn có thể chống lại tác động của insulin – một loại hormone điều chỉnh sự di chuyển của đường vào tế bào – hoặc không sản xuất đủ insulin để duy trì mức đường huyết bình thường.
Bệnh tiểu đường loại 2 từng được biết đến là bệnh tiểu đường khởi phát ở người lớn, nhưng ngày nay ngày càng có nhiều trẻ em được chẩn đoán mắc chứng bệnh này, có thể là do sự gia tăng béo phì ở trẻ em. Không có cách chữa khỏi bệnh tiểu đường typ 2, nhưng giảm cân, ăn uống điều độ và tập thể dục có thể giúp kiểm soát bệnh. Nếu chế độ ăn uống và tập thể dục không đủ để kiểm soát tốt lượng đường trong máu, bạn cũng có thể cần dùng thuốc tiểu đường hoặc liệu pháp insulin.
Các triệu chứng của bệnh tiểu đường typ 2
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tiểu đường loại 2 thường phát triển chậm. Trên thực tế, bạn có thể mắc bệnh tiểu đường loại 2 trong nhiều năm mà không hề hay biết. Có thể thấy các triệu chứng:
+ Cơn khát tăng dần
+ Đi tiểu thường xuyên
+ Tăng cảm giác đói
+ Giảm cân ngoài ý muốn
+ Mệt mỏi
+ Nhìn mờ
+ Vết loét chậm lành
+ Nhiễm trùng thường xuyên
+ Vùng da bị thâm, thường ở nách và cổ
Nguyên nhân của tiểu đường typ 2 là gì ?
Bệnh tiểu đường loại 2 phát triển khi cơ thể trở nên đề kháng với insulin hoặc khi tuyến tụy không thể sản xuất đủ insulin. Chính xác lý do tại sao điều này xảy ra vẫn chưa được biết rõ, mặc dù di truyền và các yếu tố môi trường, chẳng hạn như thừa cân và không hoạt động, dường như là những yếu tố góp phần.
Insulin hoạt động như thế nào ?
Insulin là một loại hormone đến từ tuyến nằm phía sau và bên dưới dạ dày (tuyến tụy).
+ Tuyến tụy tiết insulin vào máu.
+ Insulin lưu thông, tạo điều kiện cho đường đi vào tế bào của bạn.
+ Insulin làm giảm lượng đường trong máu của bạn.
+ Khi lượng đường trong máu của bạn giảm xuống, việc tiết insulin từ tuyến tụy của bạn cũng vậy.
Vai trò của glucose ( đường máu ) là gì ?
Glucose – một loại đường – là nguồn năng lượng chính cho các tế bào tạo nên cơ bắp và các mô khác.
+ Glucose đến từ hai nguồn chính: thức ăn và gan của bạn.
+ Đường được hấp thụ vào máu, nơi nó đi vào các tế bào với sự trợ giúp của insulin.
+ Gan của bạn dự trữ và tạo ra glucose.
Khi lượng glucose của bạn thấp, chẳng hạn như khi bạn không ăn trong một thời gian, gan sẽ phân hủy glycogen dự trữ thành glucose để giữ mức glucose của bạn ở mức bình thường.
Ở bệnh tiểu đường loại 2, quá trình này không hoạt động tốt. Thay vì di chuyển vào các tế bào, đường sẽ tích tụ trong máu của bạn. Khi lượng đường trong máu tăng lên, các tế bào beta sản xuất insulin trong tuyến tụy tiết ra nhiều insulin hơn, nhưng cuối cùng các tế bào này bị suy giảm và không thể tạo ra đủ insulin để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
Trong bệnh tiểu đường loại 1 ít phổ biến hơn nhiều, hệ thống miễn dịch phá hủy nhầm các tế bào beta, khiến cơ thể có ít hoặc không có insulin.
Các yếu tố nguy cơ
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 bao gồm:
Cân nặng.
Thừa cân là một yếu tố nguy cơ chính của bệnh tiểu đường loại 2. Tuy nhiên, bạn không thừa cân cũng có thể bệnh tiểu đường loại 2.
Rối loạn phân bố mỡ.
Nếu bạn có nhiều mỡ chủ yếu ở vùng bụng, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn so với việc bạn tích trữ chất béo ở những nơi khác, chẳng hạn như ở hông và đùi. Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 của bạn tăng lên nếu bạn là nam giới có vòng eo trên 40 inch (101,6 cm) hoặc phụ nữ có vòng eo lớn hơn 35 inch (88,9 cm).
Không vận động.
Bạn càng ít vận động, nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 càng cao. Hoạt động thể chất giúp bạn kiểm soát cân nặng, sử dụng hết glucose làm năng lượng và làm cho các tế bào của bạn nhạy cảm hơn với insulin.
Tiền sử gia đình.
Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 tăng lên nếu cha mẹ hoặc anh chị em của bạn mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Chủng tộc hoặc sắc tộc.
Mặc dù không rõ lý do tại sao, nhưng một số người – bao gồm người da đen, gốc Tây Ban Nha, người Mỹ da đỏ và người Mỹ gốc Á – có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Tuổi tác.
Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 tăng lên khi bạn già đi, đặc biệt là sau tuổi 45. Đó có thể là do mọi người có xu hướng tập thể dục ít hơn, giảm khối lượng cơ và tăng cân khi già đi. Nhưng bệnh tiểu đường loại 2 cũng đang gia tăng đáng kể ở trẻ em, thanh thiếu niên và thanh niên.
Tiền tiểu đường.
Tiền tiểu đường là tình trạng lượng đường trong máu của bạn cao hơn bình thường, nhưng không đủ cao để được xếp vào bệnh tiểu đường. Nếu không được điều trị, tiền tiểu đường thường tiến triển thành bệnh tiểu đường loại 2.
Tiểu đường thai kỳ.
Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường thai kỳ khi mang thai, nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 của bạn sẽ tăng lên. Nếu bạn sinh con nặng hơn 9 pound (4 kg), bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Hội chứng buồng trứng đa nang.
Đối với phụ nữ, mắc hội chứng buồng trứng đa nang – một tình trạng phổ biến đặc trưng bởi kinh nguyệt không đều, tóc mọc nhiều và béo phì – làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Những vùng da bị sạm đen, thường ở nách và cổ. Tình trạng này thường cho thấy tình trạng kháng insulin.
Các biến chứng của bệnh tiểu đường typ 2
Bệnh tiểu đường loại 2 có thể dễ bị bỏ qua, đặc biệt là trong giai đoạn đầu khi bạn cảm thấy khỏe. Nhưng bệnh tiểu đường ảnh hưởng đến nhiều cơ quan chính, bao gồm tim, mạch máu, dây thần kinh, mắt và thận của bạn. Kiểm soát lượng đường trong máu của bạn có thể giúp ngăn ngừa những biến chứng này.
Mặc dù các biến chứng lâu dài của bệnh tiểu đường phát triển dần dần, cuối cùng chúng có thể gây tàn phế hoặc thậm chí đe dọa tính mạng. Một số biến chứng tiềm ẩn của bệnh tiểu đường bao gồm:
Bệnh tim và mạch máu.
Bệnh tiểu đường làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, cao huyết áp và tổn thương mạch máu (xơ vữa động mạch).
Tổn thương dây thần kinh (bệnh thần kinh đái tháo đường).
Lượng đường dư thừa có thể gây ngứa ran, tê, rát hoặc đau thường bắt đầu ở đầu ngón chân hoặc ngón tay và lan dần lên trên. Cuối cùng, bạn có thể mất hết cảm giác ở các chi bị ảnh hưởng. các dây thần kinh kiểm soát tiêu hóa có thể gây ra các vấn đề như buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy hoặc táo bón. Đối với nam giới, rối loạn cương dương có thể là một vấn đề.
Thận hư.
Bệnh tiểu đường đôi khi có thể dẫn đến suy thận hoặc bệnh thận giai đoạn cuối không thể hồi phục, có thể phải lọc máu hoặc ghép thận.
Tổn thương mắt.
Bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng về mắt, chẳng hạn như đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp, và có thể làm hỏng các mạch máu của võng mạc, có khả năng dẫn đến mù lòa.
Chữa bệnh chậm. Nếu không được điều trị, các vết cắt và vết phồng rộp có thể trở thành nhiễm trùng nghiêm trọng, lâu lành. Những tổn thương nghiêm trọng có thể phải cắt bỏ ngón chân, bàn chân hoặc cẳng chân.
Khiếm thính.
Các vấn đề về thính giác phổ biến hơn ở những người mắc bệnh tiểu đường.
Tình trạng da.
Bệnh tiểu đường có thể khiến bạn dễ mắc các vấn đề về da hơn, bao gồm cả nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm.
Chứng ngưng thở lúc ngủ.
Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn thường gặp ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Béo phì có thể là yếu tố chính góp phần gây ra cả hai tình trạng này. Điều trị chứng ngưng thở khi ngủ có thể làm giảm huyết áp và khiến bạn cảm thấy được nghỉ ngơi nhiều hơn, nhưng không rõ liệu nó có giúp cải thiện việc kiểm soát lượng đường trong máu hay không.
Bệnh Alzheimer.
Bệnh tiểu đường loại 2 dường như làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, mặc dù không rõ tại sao. Việc kiểm soát lượng đường trong máu của bạn càng kém thì nguy cơ càng lớn.
Làm thế nào để phòng ngừa tiểu đường typ 2 ?
Lựa chọn lối sống lành mạnh có thể giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường loại 2 và điều đó đúng ngay cả khi bạn có bệnh tiểu đường trong gia đình. Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường, bạn có thể áp dụng các lựa chọn lối sống lành mạnh để giúp ngăn ngừa các biến chứng. Nếu bạn bị tiền tiểu đường, thay đổi lối sống có thể làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh tiểu đường.
Một lối sống lành mạnh bao gồm:
Ăn thực phẩm lành mạnh.
Chọn thực phẩm ít chất béo và calo hơn và nhiều chất xơ hơn. Tập trung vào trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt.
Phải vận động.
Cố gắng dành tối thiểu 30 đến 60 phút hoạt động thể chất vừa phải – hoặc 15 đến 30 phút hoạt động thể chất mạnh mẽ như tập gym, đá bóng – trong hầu hết các ngày. Đi bộ nhanh hàng ngày. Đi xe đạp. Các vòng bơi. Nếu bạn không thể tập luyện trong thời gian dài, hãy chia đều hoạt động của bạn trong ngày.
Giảm cân.
Nếu bạn thừa cân, giảm 5 đến 10 phần trăm trọng lượng cơ thể có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Để giữ cân nặng của bạn ở mức ổn định, hãy tập trung vào những thay đổi lâu dài đối với thói quen ăn uống và tập thể dục của bạn. Tạo động lực cho bản thân bằng cách ghi nhớ những lợi ích của việc giảm cân, chẳng hạn như trái tim khỏe mạnh hơn, nhiều năng lượng hơn và lòng tự trọng được cải thiện.
Tránh ít vận động trong thời gian dài.
Ngồi yên trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Cố gắng đứng dậy sau mỗi 30 phút và di chuyển trong ít nhất vài phút.
Đôi khi thuốc cũng là một lựa chọn. Metformin (Glucophage, Glumetza, những thuốc khác), một loại thuốc điều trị tiểu đường đường uống, có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Nhưng ngay cả khi bạn dùng thuốc, các lựa chọn lối sống lành mạnh vẫn cần thiết để ngăn ngừa hoặc kiểm soát bệnh tiểu đường.
Hi vọng qua bài viết này bạn có thể hiểu rõ hơn về căn bệnh tiểu đường typ 2 này ! Nếu bạn đang mắc phải bệnh này hoặc có thắc mắc gì thì comment ở phía dưới nhé.
YKHOA247.com thành lập với mục đích chia sẻ kiến thức Y Khoa.
Mọi thông tin trên trang web chỉ mang tính chất tham khảo, bạn đọc không nên tự chẩn đoán và điều trị cho mình.