Tiếp cận viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn trên lâm sàng

Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn (VNTMNK) là một bệnh lý tim mạch hiện đang được ngành y tế ở các nước phát triển cũng như các nước đang phát triển chú ý quan tâm. Hàng năm, có hàng nghìn người phải nhập viện với bệnh lý VNTMNK.

Ở những nước đang phát triển, dù đã áp dụng những tiến bộ khoa học trong điều trị VNTMNK nhưng tỷ lệ tử vong vẫn còn cao.

Thấy được tầm quan trọng của bệnh lý này nên chúng tôi viết bài này để cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản và trọng tâm giúp bạn có thể nhận biết nhanh, chẩn đoán sớm VNTMNK và có hướng xử trí kịp thời.

Trước tiên bạn nên xem video dưới đây để có cái nhìn tổng quan về VNTMNK:

Định nghĩa

Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn là bệnh gì?

Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn là bệnh nhiễm trùng màng trong tim, tổn thương chủ yếu là các van tim, nhưng lớp nội mạc của các mạch máu lớn cũng bị tổn thương trong bối cảnh lâm sàng chung.

Bệnh do nhiều tác nhân gây bệnh và nhiều đường vào khác nhau. Cuối cùng khu trú ở lớp nội tâm mạc. Biểu hiện đại thể thường gặp là những tổn thương loét và sùi ở các van tim.

Đứng hàng đầu là van hai lá rồi đến van động mạch chủ. Van ba lá ít gặp hơn và thường trên cơ địa đặc biệt (chích heroine bằng đường tĩnh mạch).

Bệnh viêm nội tâm mạc có nguy hiểm không?

Đây là bệnh rất nặng, nếu không được phát hiện và điều trị sớm bệnh thường dẫn đến tử vong. Ngày nay dù có nhiều tiến bộ trong các kháng sinh điều trị cũng như phẫu thuật nhưng tỷ lệ tử vong của bệnh vẫn còn khá cao.

Nguyên nhân

Vi khuẩn gây bệnh

Các tác nhân phổ biến gây VNTMNK

(*) Các tác nhân kể trên thay đổi tùy theo từng khu vực dịch tễ và theo thời gian

Loại vi khuẩn nào gặp nhiều nhất trong VNTMNK?

Trong đa số trường hợp, VK gây bệnh là liên cầu khuẩn

– Theo kinh điển, đó là loại viridans. VNTM còn có thể do nhiều loại VK khác gây nên.

– Tràng cầu khuẩn (Streptococcus fecalis) còn được gọi là liên cầu khuẩn D, là một loại VK thường gặp trong bệnh Osler, ít nhạy cảm với Penicillin liều thông dụng.

Người ta phân loại liên cầu dựa vào đặc điểm nào?

Người ta phân biệt nhiều loại liên cầu khuẩn theo mức độ gây tan huyết và phân lập các nhóm A, B, C và G nhạy cảm với Penicillin và các nhóm H, K và N cần Penicillin liều rất cao.

Vì sao Viridans là loại vi khuẩn thường gặp nhất trong VNTMNK?

Bởi vì loại vi khuẩn này là loại có nhiều nhất ở răng miệng. Mà chúng ta thường đánh răng ngày vài lần, mỗi lần đánh răng như vậy thì chúng ta sẽ làm tổn thương các mô lợi xung quanh răng tạo điều kiện cho vi khuẩn đi vào máu. Khi vi khuẩn vào máu mà gặp điều kiện thuận lợi như có tổn thương van tim hoắc viêm nội tâm mạc huyết khối không nhiễm khuẩn => vi khuẩn sẽ bám vào phát triển => VNTMNK.

Ngoài liên cầu thì còn những loại vi khuẩn và tác nhân gây bệnh nào khác?

VNTMNK do rất nhiều loại vi khuẩn khác nhau gây nên, ngoài liên cầu thì còn có những tác nhân sau:

– Tụ cầu khuẩn: hay gặp sau nạo phá thai, các tổn thương thường hay gặp ở van ba lá.

– Não mô cầu, phế cầu, lậu cầu.

– Trực khuẩn Salmonella, Brucella, mủ xanh.

– Nấm Actynomycès, Candida albicans: hay gặp ở cơ thể suy giảm miễn dịch, hoặc điều trị kháng sinh quá dài. Tiên lượng xấu.

– HACEK: Haemophilus parainfluenzae, Actinobacillus actinomycetemcomitants, Cardiobacterium hominis, Eikenella corrodens, Kingella kingae.

Tụ cầu khuẩn thường gặp trong trường hợp nào?

Tụ cầu khuẩn thường hay gặp sau nạo phá thai, các tổn thương thường hay gặp ở van ba lá.

Các loại nấm thường gây VNTMNK trong những trường hợp nào?

Thường thì những loại nấm hay gặp ở cơ thể suy giảm miễn dịch, hoặc điều trị kháng sinh quá dài. Tiên lượng xấu.