Hướng dẫn đọc công thức máu chẩn đoán thiếu máu

Thiếu máu là một bệnh cảnh rất thường gặp trên lâm sàng. Thông thường, bạn có thể gặp bệnh nhân thiếu máu ở bất cứ chuyên khoa nào.

Bài này sẽ viết được viết theo quan điểm của một bác sĩ đa khoa chứ không phải là bác sĩ chuyên khoa huyết học. Chúng tôi sẽ không đi quá sâu nhưng sẽ khai thác hết tất cả thông tin mà công thức máu (CTM) có thể mang lại cho bạn.

Việc đọc công thức máu để chẩn đoán thiếu máu thì ai cũng có thể làm được, ngay cả điều dưỡng. Tuy nhiên, chúng ta chỉ chẩn đoán thiếu máu từ CTM là chưa đủ. Mục tiêu bài này là giúp các bạn khi nhìn vào CTM thì không những chẩn đoán được thiếu máu mà còn có thể hướng tới nguyên nhân cũng như biết được những chuyện gì đang xảy ra trong cơ thể bệnh nhân.

Vài nét chính về thiếu máu

Trước khi đi vào phân tích công thức máu, chúng ta nên điểm qua một vài nét chính về thiếu máu.

Định nghĩa

Trước tiên các bạn cần nắm định nghĩa về thiếu máu.

Thiếu máu là tình trạng giảm lượng hemoglobin trong máu của người bệnh so với người cùng giới, cùng lứa tuổi và cùng điều kiện sống, gây ra các biểu hiện thiếu oxy ở các mô và tổ chức của cơ thể.

Xếp loại thiếu máu

Thiếu máu có thể được xếp loại dựa vào mức độ thiếu máu, diễn biến thiếu máu, nguyên nhân thiếu máu và đặc điểm hồng cầu. Mỗi cách xếp loại có ý nghĩa và ứng dụng khác nhau trong việc tiếp cận chẩn đoán và nguyên nhân gây thiếu máu.

Theo mức độ

Chủ yếu dựa vào giá trị lượng huyết sắc tố. Hiện nay chưa có sự thống nhất trong việc xếp loại thiếu máu dựa trên lượng huyết sắc tố.

Đối với thiếu máu cấp, phân độ dựa vào tốc độ mất máu và sự thay đổi huyết động học. Mất > 15% lượng máu (500ml) được xem là thiếu máu mức độ nặng

Đối với thiếu máu mạn, phân độ dựa vào số lượng hemoglobin đo được trong máu. Theo Tổ chức Y tế thế giới, thiếu máu nặng khi lượng huyết sắc tố < 8g/dl.