Những điều cần biết về lupus ban đỏ hệ thống

Lupus ban đỏ là bệnh gì?

Lupus là một bệnh tự miễn hệ thống xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các mô và cơ quan của chính bạn. Viêm do lupus có thể ảnh hưởng đến nhiều hệ thống cơ thể khác nhau – bao gồm khớp, da, thận, tế bào máu, não, tim và phổi của bạn.

Lupus có thể khó chẩn đoán vì các dấu hiệu và triệu chứng của nó thường bắt chước các dấu hiệu và triệu chứng của các bệnh khác. Dấu hiệu đặc biệt nhất của bệnh lupus – phát ban trên khuôn mặt giống như cánh của một con bướm mọc trên cả hai má – xảy ra ở nhiều trường hợp nhưng không phải tất cả các trường hợp lupus.

Một số người sinh ra đã có xu hướng phát triển bệnh lupus, có thể do nhiễm trùng, một số loại thuốc hoặc thậm chí ánh sáng mặt trời. Mặc dù không có cách chữa khỏi bệnh lupus, nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng.

Các triệu chứng

Không có hai trường hợp lupus nào hoàn toàn giống nhau. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể đến đột ngột hoặc phát triển chậm, có thể nhẹ hoặc nặng, và có thể tạm thời hoặc vĩnh viễn. Hầu hết những người mắc bệnh lupus đều mắc bệnh nhẹ, đặc trưng bởi các đợt – gọi là bùng phát – khi các dấu hiệu và triệu chứng trở nên tồi tệ hơn trong một thời gian, sau đó cải thiện hoặc thậm chí biến mất hoàn toàn trong một thời gian.

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lupus mà bạn gặp phải sẽ phụ thuộc vào hệ thống cơ thể nào bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này. Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

• Mệt mỏi
• Sốt
• Đau khớp, cứng khớp và sưng tấy
• Phát ban hình cánh bướm trên mặt bao phủ má và sống mũi hoặc phát ban ở những nơi khác trên cơ thể
• Tổn thương da xuất hiện hoặc trầm trọng hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời (nhạy cảm với ánh sáng)
• Ngón tay và ngón chân chuyển sang màu trắng hoặc xanh khi tiếp xúc với lạnh hoặc trong thời gian căng thẳng (hiện tượng Raynaud)
• Hụt hơi
• Đau ngực
• Khô mắt
• Nhức đầu, lú lẫn và mất trí nhớ

Khi nào đến gặp bác sĩ

Đi khám bác sĩ nếu bạn phát ban không rõ nguyên nhân, sốt liên tục, đau nhức hoặc mệt mỏi dai dẳng.

Nguyên nhân

Lupus xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn tấn công các mô khỏe mạnh trong cơ thể bạn (bệnh tự miễn dịch). Có khả năng bệnh lupus là kết quả của sự kết hợp giữa di truyền và môi trường của bạn.

Có vẻ như những người có khuynh hướng di truyền đối với bệnh lupus có thể phát triển bệnh khi họ tiếp xúc với thứ gì đó trong môi trường có thể gây ra bệnh lupus. Tuy nhiên, nguyên nhân của bệnh lupus trong hầu hết các trường hợp là không rõ. Một số yếu tố kích hoạt tiềm tàng bao gồm:

• Ánh sáng mặt trời. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể gây ra các tổn thương trên da lupus hoặc gây ra phản ứng bên trong ở những người nhạy cảm.
• Nhiễm trùng. Bị nhiễm trùng có thể khởi phát bệnh lupus hoặc gây tái phát ở một số người.
• Thuốc men. Lupus có thể được kích hoạt bởi một số loại thuốc huyết áp, thuốc chống co giật và thuốc kháng sinh. Những người bị lupus do thuốc thường sẽ tốt hơn khi họ ngừng dùng thuốc. Hiếm khi, các triệu chứng có thể vẫn tồn tại ngay cả sau khi ngừng thuốc.

Các yếu tố nguy cơ

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lupus bao gồm:

• Hocmon. Lupus phổ biến hơn ở phụ nữ.
• Tuổi tác. Mặc dù lupus ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, nhưng bệnh thường được chẩn đoán ở độ tuổi từ 15 đến 45.
• Chủng tộc. Lupus phổ biến hơn ở người Mỹ gốc Phi, người Tây Ban Nha và người Mỹ gốc Á.

Các biến chứng

Viêm do lupus có thể ảnh hưởng đến nhiều vùng trên cơ thể bạn, bao gồm:

• Thận. Bệnh lupus có thể gây tổn thương thận nghiêm trọng, và suy thận là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở những người mắc bệnh lupus.
• Não bộ và hệ thần kinh trung ương. Nếu não của bạn bị ảnh hưởng bởi bệnh lupus, bạn có thể bị đau đầu, chóng mặt, thay đổi hành vi, các vấn đề về thị lực và thậm chí là đột quỵ hoặc co giật. Nhiều người mắc bệnh lupus gặp vấn đề về trí nhớ và có thể gặp khó khăn khi diễn đạt suy nghĩ của họ.
• Máu và mạch máu. Lupus có thể dẫn đến các vấn đề về máu, bao gồm thiếu máu và tăng nguy cơ chảy máu hoặc đông máu. Nó cũng có thể gây viêm mạch máu (viêm mạch máu).
• Phổi. Mắc bệnh lupus làm tăng khả năng bị viêm niêm mạc khoang ngực (viêm màng phổi), có thể khiến bạn thở đau. Chảy máu vào phổi và viêm phổi cũng có thể xảy ra.
• Tim. Lupus có thể gây viêm cơ tim, động mạch hoặc màng tim (viêm màng ngoài tim). Nguy cơ mắc bệnh tim mạch và các cơn đau tim cũng tăng lên rất nhiều.

Các loại biến chứng khác

Mắc bệnh lupus cũng làm tăng nguy cơ:

• Sự nhiễm trùng. Những người mắc bệnh lupus dễ bị nhiễm trùng hơn vì cả căn bệnh này và các phương pháp điều trị có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch.
• Ung thư. Có vẻ như lupus làm tăng nguy cơ ung thư; tuy nhiên nguy cơ là nhỏ.
• Mô xương chết (hoại tử vô mạch). Điều này xảy ra khi nguồn cung cấp máu cho xương giảm đi, thường dẫn đến các vết gãy nhỏ trong xương và cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của xương.
• Các biến chứng khi mang thai. Phụ nữ mắc bệnh lupus có nguy cơ sẩy thai cao hơn. Lupus làm tăng nguy cơ huyết áp cao trong thai kỳ (tiền sản giật) và sinh non. Để giảm nguy cơ mắc các biến chứng này, các bác sĩ thường khuyên bạn nên trì hoãn việc mang thai cho đến khi bệnh của bạn được kiểm soát trong ít nhất sáu tháng.

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán bệnh lupus rất khó vì các dấu hiệu và triệu chứng khác nhau đáng kể ở mỗi người. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lupus có thể thay đổi theo thời gian và trùng lặp với các dấu hiệu và triệu chứng của nhiều rối loạn khác.

Không có một xét nghiệm nào có thể chẩn đoán bệnh lupus. Sự kết hợp của các xét nghiệm máu và nước tiểu, các dấu hiệu và triệu chứng, và các kết quả khám sức khỏe dẫn đến chẩn đoán.

Xét nghiệm trong phòng thí nghiệm

Các xét nghiệm máu và nước tiểu có thể bao gồm:

• Công thức máu toàn bộ. Xét nghiệm này đo số lượng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu cũng như lượng hemoglobin, một loại protein trong hồng cầu. Kết quả có thể cho thấy bạn bị thiếu máu, thường xảy ra trong bệnh lupus. Một số lượng bạch cầu hoặc tiểu cầu thấp cũng có thể xảy ra trong bệnh lupus.
• Tốc độ lắng của hồng cầu. Xét nghiệm máu này xác định tốc độ tế bào hồng cầu lắng xuống đáy ống trong một giờ. Tốc độ nhanh hơn bình thường có thể cho thấy một bệnh toàn thân, chẳng hạn như lupus. Tốc độ máu lắng không đặc hiệu cho bất kỳ bệnh nào. Nó có thể tăng lên nếu bạn bị lupus, nhiễm trùng, một tình trạng viêm khác hoặc ung thư.
• Đánh giá thận và gan. Xét nghiệm máu có thể đánh giá mức độ hoạt động của thận và gan. Lupus có thể ảnh hưởng đến các cơ quan này.
• Phân tích nước tiểu. Kiểm tra mẫu nước tiểu của bạn có thể cho thấy mức độ protein hoặc tế bào hồng cầu trong nước tiểu tăng lên, điều này có thể xảy ra nếu bệnh lupus đã ảnh hưởng đến thận của bạn.
• Xét nghiệm kháng thể kháng nhân (ANA). Xét nghiệm dương tính đối với sự hiện diện của các kháng thể này – do hệ thống miễn dịch của bạn tạo ra – cho thấy hệ thống miễn dịch được kích thích. Trong khi hầu hết những người bị lupus có xét nghiệm ANA dương tính, hầu hết những người có ANA dương tính không bị lupus. Nếu bạn có kết quả dương tính với ANA, bác sĩ có thể tư vấn xét nghiệm kháng thể cụ thể hơn.

Kiểm tra hình ảnh

Nếu bác sĩ nghi ngờ rằng bệnh lupus đang ảnh hưởng đến phổi hoặc tim của bạn, bác sĩ có thể đề nghị:

• Chụp X-quang phổi. Hình ảnh phổi của bạn có thể cho thấy những bóng trắng bất thường cho thấy phổi của bạn có dịch hoặc viêm.
• Siêu âm tim. Thử nghiệm này sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh thời gian thực về trái tim đang đập của bạn. Nó có thể kiểm tra các vấn đề với van và các bộ phận khác của tim bạn.

Sinh thiết

Lupus có thể gây hại cho thận của bạn theo nhiều cách khác nhau và các phương pháp điều trị có thể khác nhau, tùy thuộc vào loại tổn thương xảy ra. Trong một số trường hợp, cần phải xét nghiệm một mẫu mô thận nhỏ để xác định phương pháp điều trị tốt nhất có thể là gì. Có thể lấy mẫu bằng kim hoặc qua một vết rạch nhỏ.

Sinh thiết da đôi khi được thực hiện để xác định chẩn đoán bệnh lupus ảnh hưởng đến da.

Điều trị

Điều trị bệnh lupus tùy thuộc vào các dấu hiệu và triệu chứng của bạn. Việc xác định xem liệu các dấu hiệu và triệu chứng của bạn có nên được điều trị hay không và những loại thuốc cần sử dụng cần phải thảo luận cẩn thận về những lợi ích và nguy cơ với bác sĩ của bạn.

Khi các dấu hiệu và triệu chứng của bạn bùng phát và giảm dần, bạn và bác sĩ có thể nhận thấy rằng bạn sẽ cần phải thay đổi loại thuốc hoặc liều lượng. Các loại thuốc thường được sử dụng để kiểm soát bệnh lupus bao gồm:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID). NSAID không kê đơn, chẳng hạn như naproxen sodium (Aleve) và ibuprofen (Advil, Motrin IB, những loại khác), có thể được sử dụng để điều trị đau, sưng và sốt liên quan đến bệnh lupus. NSAID mạnh hơn có sẵn theo đơn. Tác dụng phụ của NSAID bao gồm chảy máu dạ dày, các vấn đề về thận và tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim.
• Thuốc trị sốt rét. Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị bệnh sốt rét, chẳng hạn như hydroxychloroquine (Plaquenil), ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch và có thể giúp giảm nguy cơ bùng phát bệnh lupus. Các tác dụng phụ có thể bao gồm đau bụng và rất hiếm khi gây tổn thương võng mạc mắt. Nên kiểm tra mắt thường xuyên khi dùng các loại thuốc này.
• Thuốc corticoid. Prednisone và các loại corticosteroid khác có thể chống lại tình trạng viêm lupus. Liều cao steroid như methylprednisolone (A-Methapred, Medrol) thường được sử dụng để kiểm soát bệnh nghiêm trọng liên quan đến thận và não. Các tác dụng phụ bao gồm tăng cân, dễ bầm tím, loãng xương (loãng xương), huyết áp cao, tiểu đường và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Nguy cơ tác dụng phụ tăng lên khi dùng liều cao hơn và điều trị lâu dài hơn.
• Thuốc ức chế miễn dịch. Thuốc ức chế hệ thống miễn dịch có thể hữu ích trong các trường hợp lupus nghiêm trọng. Ví dụ bao gồm azathioprine (Imuran, Azasan), mycophenolate mofetil (CellCept) và methotrexate (Trexall). Các tác dụng phụ tiềm ẩn có thể bao gồm tăng nguy cơ nhiễm trùng, tổn thương gan, giảm khả năng sinh sản và tăng nguy cơ ung thư.
• Sinh học. Một loại thuốc khác, belimumab (Benlysta) được tiêm tĩnh mạch, cũng làm giảm các triệu chứng lupus ở một số người. Các tác dụng phụ bao gồm buồn nôn, tiêu chảy và nhiễm trùng. Hiếm khi, trầm cảm nặng hơn có thể xảy ra.
• Rituximab (Rituxan) có thể có lợi trong trường hợp lupus kháng thuốc. Các tác dụng phụ bao gồm phản ứng dị ứng với truyền tĩnh mạch và nhiễm trùng.

Các thử nghiệm lâm sàng

Các thử nghiệm các phương pháp điều trị, can thiệp và xét nghiệm mới như một phương tiện để ngăn ngừa, phát hiện, điều trị hoặc quản lý bệnh này.

Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà

Thực hiện các bước để chăm sóc cơ thể của bạn nếu bạn bị lupus. Các biện pháp đơn giản có thể giúp bạn ngăn ngừa các đợt bùng phát lupus và nếu chúng xảy ra, đối phó tốt hơn với các dấu hiệu và triệu chứng mà bạn gặp phải. Cố gắng:

• Đi khám bác sĩ thường xuyên. Kiểm tra sức khỏe thường xuyên thay vì chỉ gặp bác sĩ khi các triệu chứng của bạn xấu đi có thể giúp bác sĩ ngăn ngừa các đợt bùng phát và có thể hữu ích trong việc giải quyết các mối quan tâm thường xuyên về sức khỏe, chẳng hạn như căng thẳng, chế độ ăn uống và tập thể dục có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa các biến chứng lupus.
• Hãy bảo vệ tiếp xúc với ảnh nắng. Vì tia cực tím có thể gây bùng phát nên hãy mặc quần áo bảo vệ – chẳng hạn như mũ, áo dài tay và quần dài – và sử dụng kem chống nắng có chỉ số chống nắng (SPF) ít nhất là 55 mỗi khi bạn ra ngoài.
• Tập thể dục thường xuyên. Tập thể dục có thể giúp giữ cho xương của bạn chắc khỏe, giảm nguy cơ đau tim và tăng cường sức khỏe nói chung.
• Đừng hút thuốc. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và có thể làm trầm trọng thêm ảnh hưởng của bệnh lupus đối với tim và mạch máu của bạn.
• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh. Chế độ ăn uống lành mạnh nhấn mạnh trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt. Đôi khi bạn có thể bị hạn chế về chế độ ăn uống, đặc biệt nếu bạn bị huyết áp cao, tổn thương thận hoặc các vấn đề về đường tiêu hóa.
• Hỏi bác sĩ xem bạn có cần bổ sung vitamin D và canxi hay không. Có một số bằng chứng cho thấy những người mắc bệnh lupus có thể được hưởng lợi từ việc bổ sung vitamin D. Bổ sung 1.200-1.500 mg canxi mỗi ngày có thể giúp giữ cho xương của bạn khỏe mạnh.

Liều thuốc thay thế

Đôi khi những người bị lupus tìm kiếm thuốc thay thế hoặc bổ sung. Tuy nhiên, không có bất kỳ liệu pháp thay thế nào được chứng minh là có thể thay đổi tiến trình của bệnh lupus, mặc dù một số liệu pháp có thể giúp giảm bớt các triệu chứng của bệnh.

Thảo luận về các phương pháp điều trị này với bác sĩ của bạn trước khi tự mình bắt đầu. Họ có thể giúp bạn cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ và cho bạn biết liệu phương pháp điều trị có gây trở ngại bất lợi cho các loại thuốc điều trị lupus hiện tại của bạn hay không.

Các phương pháp điều trị bổ sung và thay thế cho bệnh lupus bao gồm:

• Dehydroepiandrosterone (DHEA). Các chất bổ sung có chứa hormone này có thể giúp giảm mệt mỏi và đau cơ. Nó có thể dẫn đến mụn trứng cá ở phụ nữ.
• Dầu cá. Dầu cá bổ sung có chứa axit béo omega-3 có thể có lợi cho những người mắc bệnh lupus. Các nghiên cứu sơ bộ đã tìm thấy một số hứa hẹn, mặc dù cần nghiên cứu thêm. Tác dụng phụ của việc bổ sung dầu cá có thể bao gồm buồn nôn, ợ hơi và có vị tanh trong miệng.
• Châm cứu. Liệu pháp này sử dụng các kim siêu nhỏ được đưa vào ngay dưới da. Nó có thể giúp giảm đau cơ liên quan đến bệnh lupus.

Việc đối xử và hỗ trợ

Nếu bạn bị lupus, bạn có thể có nhiều cảm giác đau đớn về tình trạng của mình, từ sợ hãi đến thất vọng tột độ. Những thách thức khi sống chung với bệnh lupus làm tăng nguy cơ trầm cảm và các vấn đề sức khỏe tâm thần liên quan, chẳng hạn như lo lắng, căng thẳng và lòng tự trọng thấp. Để giúp bạn đối phó với bệnh lupus, hãy cố gắng:

• Tìm hiểu tất cả những gì bạn có thể về bệnh lupus. Viết ra bất kỳ câu hỏi nào bạn có về bệnh lupus khi chúng xảy ra với bạn để bạn có thể hỏi họ vào cuộc hẹn tiếp theo. Hãy hỏi bác sĩ hoặc y tá của bạn để biết thêm các nguồn thông tin uy tín. Bạn càng biết nhiều về bệnh lupus, bạn càng cảm thấy tự tin hơn trong các lựa chọn điều trị của mình.
• Thu thập hỗ trợ giữa bạn bè và gia đình của bạn. Nói về bệnh lupus với bạn bè và gia đình của bạn và giải thích những cách họ có thể giúp đỡ khi bạn bị bùng phát. Lupus có thể gây khó chịu cho những người thân yêu của bạn vì họ thường không thể nhìn thấy nó và bạn có thể không xuất hiện bệnh.Gia đình và bạn bè không thể biết bạn đang có một ngày tốt hay một ngày tồi tệ trừ khi bạn nói với họ. Hãy cởi mở về những gì bạn đang cảm thấy để những người thân yêu của bạn biết điều gì sẽ xảy ra.
• Dành thời gian cho chính mình. Đối phó với căng thẳng trong cuộc sống của bạn bằng cách dành thời gian cho bản thân. Sử dụng thời gian đó để đọc, thiền, nghe nhạc hoặc viết nhật ký. Tìm các hoạt động giúp bạn bình tĩnh và đổi mới.
• Kết nối với những người khác bị lupus. Nói chuyện với những người bị lupus khác. Bạn có thể kết nối với những người bị lupus khác thông qua các nhóm hỗ trợ trong cộng đồng của bạn hoặc thông qua bảng tin trực tuyến. Những người khác mắc bệnh lupus có thể đưa ra sự hỗ trợ riêng vì họ đang phải đối mặt với nhiều trở ngại và thất vọng giống như bạn đang gặp phải.

Chuẩn bị cho cuộc hẹn của bạn

Bạn có thể bắt đầu bằng việc đến gặp bác sĩ chăm sóc chính của mình, nhưng họ có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia chẩn đoán và điều trị các tình trạng viêm khớp và rối loạn miễn dịch (bác sĩ thấp khớp).

Vì các triệu chứng của bệnh lupus có thể giống với rất nhiều vấn đề sức khỏe khác nên bạn có thể cần kiên nhẫn trong khi chờ chẩn đoán. Bác sĩ của bạn phải loại trừ một số bệnh khác trước khi chẩn đoán bệnh lupus. Bạn có thể cần đến gặp một số bác sĩ chuyên khoa như bác sĩ điều trị các vấn đề về thận (bác sĩ thận học), rối loạn máu (bác sĩ huyết học) hoặc rối loạn hệ thần kinh (bác sĩ thần kinh) tùy thuộc vào các triệu chứng của bạn để giúp chẩn đoán và điều trị.

Bạn có thể làm gì

Trước cuộc hẹn, bạn có thể viết danh sách câu trả lời cho những câu hỏi sau:

• Các triệu chứng của bạn bắt đầu khi nào?
• Có bất cứ điều gì dường như kích hoạt các triệu chứng của bạn?
• Cha mẹ hoặc anh chị em của bạn có bị lupus hoặc các rối loạn tự miễn dịch khác không?
• Bạn dùng thuốc và thực phẩm chức năng nào thường xuyên?

Bạn cũng có thể muốn viết ra các câu hỏi để hỏi bác sĩ, chẳng hạn như:

• Những nguyên nhân có thể gây ra các triệu chứng hoặc tình trạng của tôi là gì?
• Bạn đề nghị những xét nghiệm nào?
• Nếu những xét nghiệm này không xác định chính xác nguyên nhân gây ra các triệu chứng của tôi, tôi có thể cần những xét nghiệm bổ sung nào?
• Có bất kỳ phương pháp điều trị hoặc thay đổi lối sống nào có thể giúp các triệu chứng của tôi bây giờ không?
• Tôi có cần tuân theo bất kỳ hạn chế nào trong khi chúng tôi đang tìm kiếm chẩn đoán không?
• Tôi có nên gặp bác sĩ chuyên khoa không?
• Nếu bạn đang cân nhắc việc mang thai, hãy nhớ thảo luận với bác sĩ về vấn đề này. Một số loại thuốc không thể được sử dụng nếu bạn đang mang thai.

Ngoài những câu hỏi mà bạn đã chuẩn bị để hỏi bác sĩ, đừng ngần ngại đặt câu hỏi trong cuộc hẹn bất cứ lúc nào mà bạn không hiểu điều gì đó.

Những gì mong đợi từ bác sĩ của bạn

Bác sĩ của bạn có thể sẽ hỏi bạn một số câu hỏi. Sẵn sàng trả lời họ có thể để lại thời gian để xem qua bất kỳ điểm nào bạn muốn dành nhiều thời gian hơn. Bác sĩ của bạn có thể hỏi:

• Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có khiến bạn phát ban trên da không?
• Các ngón tay của bạn có trở nên nhợt nhạt, tê hoặc khó chịu khi lạnh không?
• Các triệu chứng của bạn có bao gồm bất kỳ vấn đề nào về trí nhớ hoặc khả năng tập trung không?
• Các triệu chứng của bạn hạn chế bao nhiêu phần trăm khả năng hoạt động ở trường, nơi làm việc hoặc trong các mối quan hệ cá nhân?
• Bạn đã được chẩn đoán với bất kỳ tình trạng y tế nào khác chưa?
• Bạn đang mang thai, hoặc bạn có kế hoạch mang thai?

Cộng Đồng Y Khoa

YKHOA247.com thành lập với mục đích chia sẻ kiến thức Y Khoa.

Mọi thông tin trên trang web chỉ mang tính chất tham khảo, bạn đọc không nên tự chẩn đoán và điều trị cho mình.