Tiếp cận ung thư tế bào gan trên lâm sàng

HCC (Hepatocellular carcinoma) là mặt bệnh mà bạn có thể gặp ở rất nhiều khoa, từ nội tiêu hóa, qua ngoại tiêu hóa đến cả ung thư… và có thể bắt gặp ở một khoa nào đó khi HCC đang là bệnh nền và bệnh nhân không có triệu chứng.

Vì vậy, việc tiếp cận HCC một cách có hệ thống là điều cần thiết.

Ở bài học này, tôi sẽ trình bày những kiến thức cần biết về HCC trên thực hành lâm sàng.

Định nghĩa HCC

Ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG) là loại tổn thương thường gặp nhất trong các loại ung thư tại gan, nằm trong 6 loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới và nằm trong 3 loại ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam. UTBMTBG đứng đầu trong các nguyên nhân tử vong liên quan đến ung thư tại Việt Nam.

Các yếu tố nguy cơ của HCC

Ở đây tôi sẽ nhắc đến các yếu tố nguy cơ chính dẫn đến HCC. Bạn để ý đây cũng là những ý mà bạn cần khai thác bệnh sử của bệnh nhân trên lâm sàng.

– HBV: Nguy cơ bị UTBMTBG trong cuộc đời của người nhiễm HBV mạn là khoảng 10-25%. Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ UTBMTBG ở người nhiễm HBV mạn, bao gồm các yếu tố về hình thái (nam giới, tuổi lớn, tiền sử gia đình có người bị UTBMTBG), về virus (mức độ nhân bản HBV cao, kiểu hình HBV, thời gian nhiễm HBV, đồng nhiễm với HCV, HIV, HDV), về lâm sàng (có xơ gan) và về môi trường và lối sống (phơi nhiễm với Aflatoxin, nghiện rượu nặng, hút thuốc lá).

– HCV: Một phân tích gộp trên một số nghiên cứu bệnh-chứng (case-control studies) cho thấy người có kháng thể kháng HCV có nguy cơ bị UTBMTBG gấp 17 lần so với người không có kháng thể kháng HCV.

– Đồng nhiễm HBV và HCV: làm tăng nguy cơ bị UTBMTBG.

– Sử dụng đồ uống có cồn.

Nhiễm HBV, HCV là những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây nên K gan. Trên thực hành lâm sàng, khi tiếp cận một bệnh nhân K gan nguyên phát, bạn phải khai thác được những yếu tố nguy cơ trên bệnh nhân. Rất hiếm một K gan nguyên phát nào mà không có yếu tố nguy cơ.

Cơ chế để HBV có thể gây K gan?

Bạn tham khảo câu trả lời tại đây.

Khoảng 20% người nhiễm HBV mạn có nguy cơ dẫn đến K gan.

Cơ chế để HCV gây K gan?

Tham khảo bài câu trả lời tại bài viêm gan C.

Nhìn chung, cơ chế để HBV, HCV gây K gan là do:

+ Trong quá trình viêm mạn sẽ tăng nhiều yếu tố kích thích quá trình loạn sản, quá sản.

+ Việc virus tích hợp gen vào bộ gen vật chủ để tăng sinh sẽ làm sai sót gen => đột biến gen.

Cơ chế để rượu gây K gan?

Từ góc độ lâm sàng, ai cũng biết rằng rượu tương tác với các yếu tố khác, chẳng hạn như hút thuốc, viêm gan do vi rút và tiểu đường, dẫn đến tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào gan. Có một số cơ chế có thể xảy ra mà qua đó rượu có thể gây ung thư gan, bao gồm tác dụng gây đột biến của acetaldehyde và sản sinh ROS do lắng đọng quá nhiều sắt ở gan. Hơn nữa, người ta đã báo cáo rằng rượu làm tăng tốc độ hình thành khối u ở gan do virus viêm gan C gây ra thông qua tín hiệu TLR4. Mặc dù có nhiều nghiên cứu để tìm hiểu các cơ chế, nhưng chúng vẫn chưa được sáng tỏ.